Mailatik mailara

Aldaketa txikia sumatu genuen lehengo egunean Ikasbilen. HABEtik ez dute horren azalpenik edo jakinarazpenik eman, baina han dauden baliabideen mailakako sailkapena HEOKaren mailaketatik Europako Markoko mailetara eraman dute.

Funtsean ematen du lehengo izendapena ordeztera mugatu direla, horrela 4. mailatik C2ra, 3. etik C1era eta 2.etik B2ra joan gara. Bazen Ikasbilen HEOKen jasotzen ez zen bereizketa bat: 1a eta 1b mailak. Han 1. maila baino ez dugu, EEMko B1ekin bateratu dena. Ez dut inoiz 1a/1b horren azalpen-bereizketa ofizialik entzun-ikusi, baina logikoa zen pentsatzea 1b maila hori 1. maila izango zela, eta 1b-rako materialak horrelaxe agertzen dira orain, B1 epigrafean.

Baina 1a hori zer zen? Orain argiago izan beharko genuke. 1a=A2 parekatu baitituzte baliabideak.

Katea osatu dute beraz, baina arazo txiki bat egon da. EEMn beste maila bat dago, baxuena: A1. Ez dut gogoratzen Ikasbilen 1atik beherako ezer inoiz egon denik, baina orain sailkapen horretan A1 agertu zaigu. Hori bai, bilatzailean ez dut ezer aurkitu A1 horretarako.

Tira, eta zer esan nahi du honek guztiak? Jakin, ez dakit. Donostiako Vitoria-Gasteiz kalean argiago izango al dute! Lehenengo batean pentsa daiteke Europako Markorako hurbilpena egiten hasi direla. Hemendik aurrera zer-noiz etorriko den? Dekretu bidez jakin behar ez izaterik espero dugu sikieran.

Lehengo urtean Bilbon egin zen jardunaldi akademikoan horren inguruko asmoak aurkeztu zizkiguten, mailaketa eta azpimailaketa berria osatzeko asmoa. Funtsean 12 urratsen sistema tradizional-historikoaren izen aldaketa hutsa iruditu zitzaidan momentuan. HABEk urratsen sistema horren gainean urteetan eraiki du azpiegitura administratibo konplexua eta horrek pisu handiegia du akaso aldaketa gehiegi egiten hasteko.

HEOKen mailaketarekin hutsuneak egon dira era berean, administrazio-kontuetarako irakasleek ikasleei urratsak jarri behar dizkiete orain ere, baina urrats horiek 12 izanda eta HEOK jasotzen eta definitzen diren mailak 4, bistan dago urrats askoren deskribapena eta definizioa irakaslearen beraren (intuizioaren?) edo erakunde bakoitzaren esku geratzen direla neurri batean, edo HABEren HEOKen aurreko definizio historikoetan.

Zergatik gertatu da hau? Seguruenik eraketa-didaktika bereizketa tradizional-historiko-monumentalaren ajeak baino ez dira izan. Kontrolerako datu-baseetan zenbaki bat aldatzeak dena jar dezake hankaz gora, eta didaktikariak letretakoak izaten dira.

Eta orain Europatik datorren honek kristo hau argitzen lagunduko ote du, ala kristo handiagoa ekarri? Bigarren hori gertatzeko arriskua dago nire uste-eskarmentuz, gauzak neurriz eta ganoraz egin ezik behintzat.

Interakzioaz (2)

Interakzioa eta konektibismoa

Lehengo batean, sarean ez dakit non (hau paradoxa!), Siemensen hitzok topatu nituen:

Google-n bilatu ahal izanda, zertarako behar dugu memoria? Zer esanahi du gaur egun ‘jakin’ aditzak? Zerbait buruan izatea esan nahi du? Ala esanahia klik batera izatea? Nire ustetan, jakiteak sarean ondo kokatua egotea esan nahi du; testuinguruaren arabera, beharrezko ezagutza eskuratzeko behar besteko konpetentzia izatea.

Zerbait kanporatzen dudanean, informazioa da. Norbaitek nolabait informazio hori konektatzen duenean, ezagutza bilakatzen da. Ezagutza funtsean erabilgarritasuna / konektibitatea da.

Lehenengo galderara itzuliko naiz. Google izanda, zertarako behar dugu memoria? horretara, alegia. Oso ondo jasotzen du konektibismoaren ideia nagusienetako bat: jarioaren tutua ezagutzaren oinarrian jartzen duena, hain zuzen.

Baina honela gertatzen al da hizkuntzaren irakaskuntzan?

Bai eta ez. Nire ustetan zenbait geruza ditu ezagutzaren tipulak. Har dezagun ordenagailuaren beraren adibidea. Sinple-sinple esanda, lengoaia-geruza bat baino gehiago bereiz genitzake sakonenetik hasita: makina-kodea, sistema-eragilea eta softwarea dira horietako geruza batzuk. Gizakiaren kasuan, burmuinaren oinarrizko funtzioek eta emozioek osatzen dute oinarrizko geruza; interakzio-sistemek (lengoaiek, hizkuntzek eta bestek) bigarrena eta interakzioak berak hirugarren geruza.

Ezin ahaztu, halaber, sistema konplexu baten aurrean gaudela, geruza hauek etengabe elkar eragiten dutela eta elkarreragin horrek aldaketak ere sor litzakeela geruza bakoitzaren egituran. Alegia, barrutik kanporako ibilbideak daudela, baina baita kanpotik barrurakoak ere.

Nire ustetan, konektibismoak aipatu dugun hirugarren geruza aztertzen du gehienbat, baina zailtasunak ditu beste bi geruzak esplikatzeko orduan.

Gatozen geurera. Onartuko dugu ez dugula buruan gorde beharrik interakzioak berak eman liezazkigukeen zenbait ezagutza-mota. Adibide bat jartzearren, tresna bat erosten dugunean ez dugu instrukzio-liburua goitik behera ikasi beharrik , nahikoa dugu zenbait funtzio ikasi eta liburuxka zein kajoitan gorde dugun jakitearekin. Geruza honetan jartzen du azpimarra konektibismoak eta, zalantzarik gabe, gehiegikeriak gehiegikeria, aurrerapausoa da ezagutzaren eskurapenaren azterketan. Baina hizkuntza ikasten duen ikaslea ez da soilik hirugarren geruza horretan ari. Hirugarrena eta bigarrena ditu helburu, interakzioa ez ezik, interakzio-sistema ere eraiki behar du. Adibideekin jarraiki, instrukzio-liburua ulertzeko berak ezagutzen duen hizkuntzaren batean idatzia egon beharko du, bestela alfer-alferrik gogoratuko du zein kajoitan dagoen gordeta.

Honetan du ajea konektibismoak (dena den, ez dezagun ahaztu oraindik orain eraikitzen ari den teoria-corpus baten aurren gaudela).

Ageriko ondorio gisa: hizkuntza ikasteko, interakzio-sistema eta interakzioa bera, biak ala biak, dira ezinbesteko. Hain agerikoa al da aipatutako ondorioa?

Autobusak eta limusinak

Patxi Lopezek euskara ikasteko aurrekontuaren zenbatekoa jakinda aztoratzen hasi dira bazterrak atzotik hasita. Lopez eta, oro har, politikarien euskalduntzeaz luze jardun daiteke duda barik: zergatik ez ote duten lehenago ikasi, zergatik ez ote duten ikasten, zergatik ez ote duten ikasiko eta abar. Baina honen harira apuntetxo bat egin nahi nuke, akaso gutxik erreparatu dioten kontu bati.

Lopez, eta politikariak oro har, euskara ikasteko orduan ez dira euskaltegira joaten, eurentzako eskolak eta irakasleak nahi dituzte, berariazkoak. Eta jakina, taxia beti garestiago autobusa baino, eta limusina taxia bainoago. Baina taxia, limusina edo autobusa, billetea ez da euren poltsikotik ordainduko, alderdiak, administrazioak edo "enpresak" ordainduko du, eta "enpresa" hori guztiok garenean, guztion dirutik ordaintzen da.

Ez naiz ultraliberal jarriko, ez. Izan ere, une honetan politikari batzuen klaseak ez ezik, beste hainbatenak ere, gehienenak, neurri batean edo bestean diru publikotik ordaintzen dira, eta hala izan behar da seguruenik. Adibidez, euskaltegi bateko ikasle batek kasu gehienetan kostuaren erdia izango du ordainduta diru-laguntzen bidez. Baina horixe da kontua, "erdia", ez "dena".

Duela hilabete batzuk ikasle batzuekin kalkuluak egiten jarri ginen. Zenbat diru gastatu duen bakoitzak euskara ikasten. Eta diru-laguntzak kenduta ere batzuen kasuan -euskaltegia, barnetegia eta abarren artean- 4.000 eurotik gorako kopuruak irteten ziren, euren poltsikotik irtenda alegia.

Euskara ikastea doakoa izan behar dela esaten zen aspaldian, eta esaten jarraitu da, gero eta apalago entzun izan da hala ere. Badirudi batzuek eskubide hori eureganatu dutela ia nahigabean, baina guztiengana ez da oraindino heldu. Eta kostuak kostu eta prezioak prezio, limusinazale horiek autobusa zer karu dagoen gogoratu beharko lukete lantzean behin, horregatik eta horretarako baitute limusinan ibiltzeko pribilegioa.

Topikoak edo

Hor goian aipatzen dugun "euskaltegien mundu" horretaz mundu-munduak dakiena eta uste duena ez zaigu  beti  bat etortzen barruan dugunarekin edo nahi genukeenarekin. Hala bada, erratuta dauden ideia batzuk agertzen dira lantzean behin, topikoak esan daiteke.

Bat aski zabaldua. Euskaltegiak HABE edo AEK dira. "Ez dakit nor HABEn dabil ikasten", edo AEK-kook batzuetan entzuten ditugu honakoak: "HABEkoak dira horiek, konpetentziakoak", beste edozein euskaltegigatik esanda.

Bistan dago euskaltegien munduaren mapamundia ez dagoela oso argi bazterrotan. Akaso jende gehienarentzat ez da hil ala biziko kontua izango,eta sinplifikazio hori nahikoa zaiola. Apur bat kezkagarriagoa izaten da berriz  honetaz hobeto informatuta espero zenukeen jendearengandik datorrenean: hedabideak, euskaltzaleak...

Atzo, lankide batek erakutsi zigun Euskararen Berripaperaren azkenengo alea. Hau hain zuzen ere:

Eta komentarioa egin zuen. "Ematen du HABEk berak hartu dituela matrikula horiek guztiak". Eta egia esanda, HABEn ez da inor matrikulatzen, zuzenean behintzat. Alegia, matrikula horiek EAEko euskaltegi homologatuetan izena emandako ikasleak dira, AEK, IKA, Batuz, Elkarlan, Udal Euskaltegiak eta abar.

Guk badakigu jakin, eta jende gehiagok ere bai. Baina erakunde publikoetatik datorren informazio-orria, horrek hiritar askori ematen dion zehaztasun bermearekin, euskararen gainean informazioa ahalik eta gehien hedatzea asmo duena eta ele bitan banatua, eta  hor horrela idatzita "HABEren matrikulazio datuak / datos de matriculación de HABE", ba, seguru nago batek baino gehiagok hala pentsatu duela, horiek guztiak HABEren balizko euskaltegietan ibili direla euskara ikasten.

Ez da kontu larria izango, baina sektore honetaz dabilen informazio-hutsune hori estaltzen ez du asko lagunduko. Eta seguru laster batean berriro entzungo diogula ahots serioren bati "En los euskaltegis de HABE" edo horrelako zerbait.

Topikoekin hasita, gaur beste bat irakurri dudala uste dut. ETBk prestatu duen "Kerman mintzalagun bila" saio berriaren aurkezpenean hau irakurri dut (azpimarra nirea):

Kerman ahozko euskara behin betiko menderatzeko helburuz kalera irtengo da. Helburu horrekin, Kermanek liburuak dauden-daudenean utziko ditu eta kale aldera abiatuko da euskara eguneroko bizimoduan erabiltzeko helburuz: euskaltegian urteetan irakatsi dioten teoria guztia benetan aplikatzeko garaia iritsi zaio

Topikoa da, ala topikoa izatea nahi genuke?

Hainbeste urte "komunikatibo" adjektiboa hamaika substantiborekin ezkontzen, hainbeste paradigma aldaketa, HEOK, EEM eta enparau, eta oraindik "teoriari" bueltaka gabiltzala uste du munduak?

Ez da izango?