kontzientzia

Hizkuntz-itzalak

 Mezu pare bat irakurri ditut egunotan, ohikoak ditudan blog bitan. Enric Serraren Aprendre Llengües-en bata [599] Consciència lingüística contra obvietat. Iñigo Roqueren Idazkolako takatekoak-en bestea, Paristik natorren.... Eta estekatxo bat ikusi dut bien artean.

Serrak Ara agerkarian egiten duen kolaborazioaren nondik norakoak eta asmoak azaltzen saiatu da. Hizkuntz-kontzientzia sustatu nahi ei du hango blogean,

Viure amb consciència lingüística vol dir, a parer meu, provar d'entendre el món des de la llengua, des de les llengües (fins i tot una sola llengua en són moltes!)

Obvietat linguistikoa deitzen duena gainditzea da asmoa. Hizkuntza erabiltzen den komunikazio tresna dela, hari erreparatu gabe bizi gara nonbait, zer eta nola esaten dugun/zaigun eta horren atzetik zer dagoen arreta eman barik.

i l'objectiu és sempre el mateix: no permetre que la llengua ens sigui una superfície transparent, fer l'exercici de reclamar-li una opacitat transitòria, de frenar-ne la referencialitat immediata.

Hizkuntzari lantzean behin arreta ematearen aldarri modura uler daiteke, denok neurri batean hizkuntzalariak izan-edo. Kontzientzia linguistikoa piztu behar da: hizkuntzaz pentsatu, hausnartu, eztabaidatu, jardun...

Eta Iñigoren artikulura joan naiz ondoren. Ez da gaia izan pentsarazi didana (Paristik natorren/datorren artista bat naiz ni horrek zer pentsatua ematen duen arren), hizkuntza ezartzeko jarraitzen dugun bidea baino: klasikoen eta literaturaren erreferentziak, urliak nola esan zuen harakoan, sandiaren testuetan zer aurkitu dugun... hizkuntza xehetu, arakatu, mintzagai eta gogoetagai hartu, eztabaidagai ere bai.

Formari buruzko gogoetaren beharra aipatu da sano hizkuntzaren didaktikaren literaturan aspaldion, xede-hizkuntza horri arreta eman, analizatu, probatu, hipotesiak eraiki...  Esango nuke euskaldunok horretan ondo trebatuta gaudela azken batean, Enric-ek partaide asko aurkituko lituzke gurean alegia.

Baina kontzientzia linguistiko horretan ez ote zaigu ahazten sarritan hizkuntzaren funtzioa zein den, eta hizkuntza funtzio horretan bizi dela? Hizkuntza ikasten duenaren asmoa azken batean ez da "obvietat" horretara heltzea, hizkuntza tresna ikustezin bihurtzea? Eta hizkuntza biziaren (normalaren?) ezaugarri nagusia ez ote da gardentasun hori?

Bestela, esango nuke itzalari begira jartzen garela, eta itzalak ederrak izan daitezke, bolumena eman diezaioke objektuari, baina objektu barik ez dago itzalik, foko potenteenekin argituta ere ez.

(Hilabete eta erdi luze hemen ezer idatzi barik, eta gaur honako elukubrazioekin etorri ere egitea...)