Pregoiak eta txupinak

Urte berria hasi da gaur ofizialki, 2010-11 ikasturtea alegia, EAEn noski. HABEk txupinazioa bota digu azken urteotan legez, Gasteizen aurton.

Polemika barruntatzen zen aurten diru-laguntzen murrizketak direla eta, baina odolik ez da ikusi gaur (arte). Seguruenik udan ohikoa dena baino lan gehiago egin behar izan dute hainbatek, eta irailaren 10era bake-legean ailegatzea lortu da, gaurko prentsaurrekoak hori pentsatzeko bidea eman dezake behintzat.

Bestela, zeremoniaren pisu nagusia pregoia eta txupinazoan jarri da. Bilboko Aste Nagusiaren antzera, Ernesto Martin Peris irakaslea pregoilari, eta Blanca Urgell kontseilaria txupinera. Ostean pintxoak eta tragoak, festa-giroan ez nuke esango, kon-pintxeoan utziko dugu kontua.

Zeremoniazalea ez bazara, pregoilariaren hitzak izan daitezke erakargarriena, joateko motiboa. Ikasgelan hizkuntza erabiltzea zer den eta zertarako-zergatik kokatzen saiatu zaigu kataluniarra, eta honakoetako zeremonialitate-testuingurua gorabehera (diskurtso irakurriak, formalidadea, zeremoniaren pisua eta arreta non-zertan dagoen...) iruditu zait hizkuntzen ikas-irakaskuntzan azkenengo urteotan mahai gainean ditugun ideiak, diskurtsoak eta oinarriak azaltzeko konpendio-hitzaldi interesgarria egin zaigula.

Ideia batzuk memorian jasota: hizkuntza erabiltzea hitz egitea baino gehiago da, ez da produzitzea soilik ganera, eta horrela ikusi beharko genuke, izan ere, hizkuntzaren eskurapena ez da burutzen soilik partaidetzarekin, hizkuntza modu pasiboan erabiltzea ere erabiltzea da eta.

Bestalde, erabilera eta ezagutza ez dira aparteko munduak, erabilera hizkuntzaren ezagutza da azken batean, eta hizkuntza erabiltzea ez da soilik hizkuntza praktikatzeko modua, hizkuntza ikasi eta aktibatzeko unea eta bidea ere bada, eta hala saiatu da frogatzen adibide batzuekin.

Funtsean, azken urteotan didaktikaren munduan predikatzen diren hainbat ideia (ustez) ezagun jaso eta josten saiatu da Martin Peris, eta non-zertan aplikatzen-agertzen diren erakusten saiatu ere bai.

Hori izan da niretzat pregoiaren alderdirik interesgarriena. Ez du ideia iraultzaile berririk plazaratu, ezta klaseko arazo guztiak konponduko dizkigun metodo-bide-truko sekreturik erakutsi ere, ez, azken batean predikatzen-asumitzen (omen) dugun hori guztia praktikaraino eraman edo praktikan ikusteko saioa besterik ez du egin, laburra akaso, beste testuinguru batekoa (gaztelaniaren irakaskuntzan), baina hobekuntzarako bide nagusia une honetan seguruenik: egiten duguna pentsatzen dugunaren markoan kokatu, aztertu eta hartaz gogoeta egin, geure koherentzia aztertu, eta geure usteak konprobatu.

Dena den, akabuan pentsatzen geratu naiz zein izaten ote den horrelako hitzaldien emaitza. Erreakzioetan ohikoak izaten dira hitzaldiaren estiloagatik edo hizlariaren izenagatik bakarrik berehala loreak botatzen hasten direnak, harago joan barik. Beste batzuk erraz hasten dira "bainak" topatzen: "horrek guretzat ez du balio", "bai, baina hori nire ikasleekin...", "baina hori ez da berria".... Sententzia batzuk ere tradizionalak izaten dira: "Betiko txapa" (didaktika noski), "honek zer esango digu guri ba?" eta abar.

Ez naiz inor kritikatzen hasiko, baina uste dut didaktika kontuek ikas-irakaskuntzan ardaztuta dagoen sektore batean bigarren plano batean jarraitzen dutela, eta hori ez dut uste ona denik. Didaktikari eman nahi omen zaio bultzada HABEtik. Tira. Alde guztietatik dago zer aldatu asko: jarrerak, diskurtsoak, estiloak, ikuspegiak....

Eguneraketa: Martin Perisen hitzaldia gustatu zitzaienek, edo ideiaren bat bueltaka dabiltzanek, edo galdu zutenek lehengo urteko Simposio ELEko (pdf) bideo hau ikus dezakete. Ez da berdina, baina lehengo egunekoan jorratu zituen ideia batzuk landu zituen M. Perisek.