kultura

Mundu berri bat?

Lehengo asteko Argian Petra Elserri egin zion elkarrizketa Uxue Alberdik. Petra alemaniarra jaiotzez, aspaldian Euskal Herriratu eta euskaldundu zaigu. Haren bizitza interesgarriaren pasarteen artean euskarekin izan zuen erlazioaz hitz hauek:

...nik euskararekin ez dut hemengo jende askok daukan harreman traumatikoa. Alderantziz, hitz bakoitzak, esaldi bakoitzak mundu bat eman zidan, eta eman zidan gaitasuna gauza gehiago esateko, jendearekin gauza gehiagori buruz hitz egiteko, testuak ulertzeko... Hasieran ez nuen ezer ere ulertzen, gero bat batean hasi nintzen entenditzen... eta erabat ezezaguna zitzaidan zerbait hasi zen irekitzen, lehen niretzat existitzen ez zen mundu bat.

Mundu berri bat zabaltzen da hizkuntza bat ikastearekin, ez da ideia berria, argudio ezaguna eta erabilia azkenotan, baita ikasten animatzeko edo matrikulatzeko kanpainetan ere. Euskarak lana topatzeko titulua baino zerbait gehiago eman dezake.

Duela hilabete batzuk Euskonews & Median Iñaki Martínez de Luna soziolinguistari egin zioten beste elkarrizketa bat. Honako gogoeta utzi zigun han:

...ideologia eta atxikimendu identitarioen gainetik euskarak beste hizkuntzekin lehiatu beharra dauka hizkuntzen merkatuan, euskaldun eleanizdunak erakartzeko. Erantzun beharreko galdera hauxe da: Zer eskaintzen die euskarak euskaldunei, beste hizkuntzetan aurkitzea ezinezkoa zaiena?

(Ba al duzu erantzunik?)

Bertsolaritza eta nortasun-marka bat, adibidez. Eta ez dira gutxi! Baina bere buruan horietan ikusten ez duen euskaldunak (eta euskaldun askok erdaraz lasai egiten dute gehienetan, euskal sentimendua izanik ere) bestelako eskaintza bat beharko du euskararantz erakarria izateko. Ahaleginak eginda ere, ez dut hiritar xumeari erakargarri gerta litzaiokeen beste ezer aurkitzen, kontsumora emanda dagoen gure gizarte honetako parametroetan, behintzat.

Mundu berria agintzen dugu batetik, baina honantz arrimatzea nahi dugun horri Petrak bezain argi jakingo genioke mundu honetan -edo munduaren alde honetan- zer aurkitu duen azaltzen-saltzen?

Petrak aurkitu duenak edonorentzat balio dezake? Azaltzeko modukoa da? Ala Iñaki bezala, erantzuna topatu ezinik geratuko gara? Baieztapen sendo bezain anbiguo batean nonbait.

Akaso galdera horren subjektuan norbera jartzea izan daiteke abiapuntu. Zer eman dit niri?

Gora Gu ta Gutarrak

Hemen gehiago:
http://www.gutagutarrak.eu
Edo hemen:
http://www.youtube.com/profile?user=gutagutarrak

Berrian berri

Gaurko Berria (07/03/01) irakurtzen hasi eta geurearen inguruko kontu batzuk topatu ditut. Hausnarketako kontuak.

Xabier Etxaniz Rojok Maratila zutabean Isabel Celaa sozialistak EAEko hezkuntza sistemaz egin dituen adierazpen-proposamenak ironiaren galbahetik pasatu ditu Enseñame the way, Ixabel artikuluan. Euskara, gaztelania eta ingelesa lantzen dituen sistema eskatuta, hau izan da Xabierren ondorioa:

Bale, arrazoi duzue. Orain artekoari ironia esan dakioke. Ez, ordea, hatzak minduta neuzkalako kontuari. Egia da, egia denez, txalo zaparrada jo nuela berria irakurritakoan, eta ez da gutxiagorako, proposamen honekin euskaltegietako irakasleok betiko izango baitugu lana ziurtatuta.

Hurrengoa orrialde batzuk atzerago, IKAren iragarkia: "Euskara irakasleak behar ditugu". Ez dut uste IKA pertsonal faltan dagoen bakarra denik, kontua ez da erraz plazaratzen, baina eskaerari erantzuteko zer arazo dauden esaten hasteko sasoia ez ote den nago: euskaltegiko irakasleen lan-baldintzak, errekonozimendu soziala eta garapen profesionalerako aukerak tartean.

Lana ez zaigu faltako akaso, baina eskolak ez duela euskalduntzen, euskaltegiak bermea emateko moduan gaude?

Hirugarrena Zuzendariari sailean, gutunen artean alegia. Nor da Mikel Urdangarin? izenburua ekarri du batek. Gramatika irakasten dela, baina euskara ikasleek gure kulturaren berri ez dakitela. Ez dut kontrakorik esango, eduki soziokulturalez egin da berba azken urteotan han eta hemen, curriculumetan ere bai, baina orain arte ez dut edukion garapen seriorik ezagutu. Kulturaren dibulgazioa eta, oro har, hizkuntzaren inguruan dabilen mundua ezagutzea hizkuntza ikastearen ezinbesteko osagaia izan behar du duda gutxi daude, hala ere, zein izan behar dugu helburua? Mikel Urdangarin norberari bezala gustatzea, ala Mikel Urdangarinen kantuez ikasleari bere iritzia egiteko baliabideak eta aukerak ematea? Euskaldun guztiei ez zaie euskaraz egiten den guztia gustatzen eta ikasleari ere ez dio zertan gustatu. Areago, ezagutu ditut kasuak, landuaren landuaz eta ipiniaren ipiniaz, irakasle "dibulgatiboren" batek ikasleak kantari, idazle edo bertsolariren bati tirria hartzea lortu dutenak.

Gure kultur produkzioak, dituen bertute guztiak dituela (eta ez dut nik esango bertuterik ez daukanik inondik ere), munduko produkzio guztien modura, ez du zertan izan denon gustuko. Hori bai, ia edonork topatu dezake gustuko zerbait seguruenik, gustuei erreparatzea da kontua.