!name-ren blog-a

Aizkoraren distira

Hitzetik Hortzera ikusten egon naiz gaur. Joxerra Gartziari egin diote elkarrizketa. Eta euskararen egokitasuna dela eta ez dela galdetuta, bere lanetan (euskara komunikatiboa, pdf-n) sarri aipatzen izan duen Koldo Mitxelenaren aipua ekarri du atzera:

“Hizkuntza bat, gurea nahiz inorena, ez da gizarteko mintzabide eta adierazpidea besterik. Ona da, beraz, elkarrekin mintzatzeko eta elkarri gogoetak adierazteko delarik, mintzatzeko eta adierazteko balio duelako;
horrexegatik beragatik da ona haizkora zorrotza, ebakitzeko sortua delarik, eta haizkora amutsa, berriz, txarra. Gehi dezagun ez dela berez hizkuntza amutsik, horrelako hutsik ageri baldin badu, zorrotz zezaketen adina zorroztu ez dutenena dela soil-soilik, errua, behiala Axularrek zioenez”.

Mitxelena, Koldo (1972): Idazlan hautatuak . Bilbo. Mensajero

Aizkoraren zorrotza eta aizkoraren distira gogoan, geurera ekarrita domeka arrastiko hausnarketarako (edo siestarako) ideiak etorri zaizkit, ez dira berriak, baina, horra hor:

• Zertan ematen dugu denbora gehiago? Egurra egiten ala aizkorari distira ematen? Zer erabiltzen dugu gehiago: zorroztarria ala trapua?
• Ikasleari ebakitzen duen egurrak zeozer berotzeko balio dio? Ala behearen gainetik garbitu behar diren txirlorak eta ezpalak baino ez dira?
• Badaukagu egurretan ibiltzeko basorik? Ala aizkora surik gabeko tximiniaren gaineko apaingarrien arteko beste bat da, laia, laratza eta taloburdina legez?
• Aizkora ondo zorroztuta, ondo ebakitzen digu? Ala distirarekin itsututa konformatzen gara?
• Zer-zelan egin dezakegu gure aizkorarekin auzokoaren motozerrak egiten ez duena?
• Aizkora probetan enborrak eta denbora estiloa eta lustrea baino gehiago neurtzen dira?

Alegoria forestalak azken baten.

Argazkia: larrabetzutik mundura

Teoria eta umorea

Aurrekoan aipatu nuen gaztelaniaren irakaskuntzaren inguruan dabilen blogarien komunitate bizia. Haietako batzuk sartu ditut agregatzailean eta sorpresa atseginak heltzen dira benetan. Gaurko bigarren bideoa izango da, baina ezin izan diot eutsi zabaltzeko gogoari, eta blogariaren graziari.

MAKEL(ELE) blogaren bidez blogosferan gogor hasi den beste blogari batengana heldu naiz: Noemi dauka izena eta blogak Bazaar ELE. Grice, Wilson eta Sperber pragmatismoaren guruen hausnarketak bideo honekin ilustratu ditu Seamos pragmáticos post-ean:

Gure munduko teorizazioak (txapak. alegia) ilustratzeko eta azaltzeko aspaldion aurkitu dudan erarik atseginena, grafikoena eta, bai, efektiboena. Ona!

Hurrengo Hizpide Youtubeko bideoekin ilustratzen animatuko gara?

Youtube hizkuntza ikasteko

Planeta Educativo metabloga gauza interesgarrien iturri oparoa izaten da. Blog askoren segimendua egiten du, tartean hizkuntzen irakaskuntzaz diharduten asko. Bisita egitea gomendatzen dizuet, eta gehien bat haren jariora harpidetzea.

Gaur adibidez, teknologia berriak gora eta behera (badakizue webdosazero-eta) gabiltzala, El blog de Lola izenekoan gaztelania ikasteko Youtuberen aukerez post hau topatu dut.

ELE en Youtube

Interesgarria, ezta?

Hizneten lanak

Hiznet hizkuntza plangintza ikastaroko 2005/6 ikasturteko lanak argitaratzen hasi dira. Lehenengo adikune baten izenburuek behintzat gauza interesgarriak iragartzen dizkigute. Gure arloari dagokion bat egin da gutxienez. Hona hemen:

Jaio Embeita, Marivi, Martinez Bermudez, Loren eta Zarraga Azurmendi, Arkaitz (2006). Ikasleen motibazioa, hizkuntz plangintzak eta euskalduntze-alfabetatzea, elkarren osagarri. Hiznet 05-06 ikasturteko sakontze egitasmoa (argitaratu gabe)

Honela aurkeztu dute:

Lan hau egiteko arrazoia argia da. Euskalduntze-alfabetatzean urte batzuk daramatzagun irakasleak izaki, egunerokotasunean topatzen dugun errealitateak kezkatu egiten gaitu. Ikasgeletatik ikasle asko pasatzen dira, helburu, izaera, kezka, gaitasun eta sentsibilitate ezberdinekin. Baina ez dugu nabaritzen hauek euskararen normalizazioan duten eragina egiten den esfortzuaren adinekoa denik. Euskaltegietatik irteten diren hiztunek ez dute hizkuntza normaltasunez erabiltzeko aukerarik eta, ondorioz, euskaldun moduan jarduteko ere ez.

Gehiago ere badira, joan zerrendara eta  ikusiko dituzue. Ez dakit oraindik gehiago argitaratu behar diren. Hizkuntzaren soziologia eta beste blogean lehenengo iruzkina egin dute.

Berton

Bertoko (gure auzoko) kontu pare bat Berton aldizkariak ekarrita. Berton herri-aldizkaria edo orain esaten den modura tokiko hedabidea dugu. Duela 9 urte bertoko euskaltzale batzuek sortu genuen eta bere ibilbidetxoa egin du hilean-hilean inguruko gauzak ekartzen.

Bertoko diogunean azalpena eman behar izaten dugu sarri, Bilboko auzo batzuetako aldizkaria da, antxinako Begoña errepublika osatzen zutenak (Begoña, Santutxu, Uribarri, Otxarkoaga,...).

Tira ba, lehengo astean 94. zenbakia irten zen eta gure mundu honekin lotutako artikulu pare bat topatu ditut.

Euskara ikasteko ez dago adinik

Bateko, Santutxun euskara ikasten dabiltzan adinekoen talde baten gaineko erreportajea egin dute. Interesarekin irakurri dut. Lanean azkenotan inoiz komentatu dugu euskara ikasteko interesa agertzen hasi dela adineko jendearen artean. Gainez egin barik ere, taldeak sortu dira han eta hemen. Eta jeneralean horietan dabiltzan irakasleak pozik ibiltzen dira. Jarrera ona, erritmo lasaia, ikasleek presio gutxi eta giro ona aipatzen da. Adineko jendeak berak eskatuta eratu dira taldeak sarritan.

Erreportajetik azken hau gustatu zait gehien bat:

Euren burua ikasturte honen bukaeran imajinatu ezkero denen itxaropenak antzekoak dira “orain baino gehiago ulertu eta zerbait hitz egitera animatzea” eta hori arinago lortzeko Bienvenidok eskaintza bat luzatzen die euskara ikasten dauden aitite-amamen iloba guztiei: “Gurekin euskaraz egin dezatela, guk ordainean paga igoko diegula, kar, kar, kar.” Eta, batek daki, horrela ere, agian uste baino lehenago, Balbinak Busturiko bere lagunekin kartetan euskaraz egingo du, eta José bere herria den Herrera de Pisuergan, berak esan bezala, klasetxoren bat emateko gai izango da, eta Felisa, Gotzone, Argia, Bienve eta gainontzekoak klasetik irten eta ilobekin euskaraz komunikatzeko gai izango dira.

Neska-mutikoak, badakizue, aitita-amamekin euskaraz, ezpabere paga barik. Beharbada HHEEkin erresuminduta dabiltzan irakasle askori honelako talde batekin terapiatxoa egitea ondo etorriko litzaieke.

Peskizaren jarraipena

Duela aste batzuk Bertonen berton agertu zen beste artikulu bat dela eta, euzkeldunbarriaren peskizan hasi nintzen, terminoa non-noiz hasi zen erabiltzen, eta gehien bat helduen euskalduntzearen fenomenoaren gainean jakinmina asetu guran.

Oraingoan, bigarren orrialdean 1915ean Santutxuko Karmelo elizan egindako argazkia paratu dute. Juventud Vascaren ospakizun batena. Eta testuan informazio interesgarria topatu dut:

Sortu eta urte gitxitara, Bilboko Juventud Vasca (EAJko gaztediak, gaur egungo EGIren aurrekoak) euskara eskolak emoten hasi zan. 1915ean ikasle moltzo handia batu eben Karmelon Alfredo Etxaberen ‘Matilde’ antzezlanean parte hartzeko...

Beraz, 1915erako euskara eskolak nahiko errotuta zeuden Bilbon. Egia da argazkian agertzen zirenak umeak direla gehien bat, baina euskalduntzearen bidea abiatuta zegoen seinalea. Helduekin ere bazebiltzan? Iturri bat eman digute artikuluan, Juventud y nacionalismo vasco liburua, hortik tiratu daiteke beharbada. Momentuz, euskalduntzea abertzaletasunaren suspertzearekin batera hasi zela dirudi. Hortxe hasiko zen taiutzen 1930 inguruan lehenengo agerraldi literarioak dituen "euskaldun berri" hitzak seguruenik.

Kontu sinbolikoa amaitzeko. XX mendearen hasierako urteetan, antza denez, Karmelo eliza bazen euskaltzaletasunaren erreferentea Bilbon. Berton ikastola, gau-eskola eta euskaltegia ezagutu dugu askok gerora. Euskal Herrian horrelako lekuak gehiago dira, euskararen "tenpluak" edo. Gurean horretarako galduta daukagu.

Kapo, txapo!

Jose Enrike Urrutia Capeau: "Barkoxen ikasi nuen badaudela gauzak esateko beste bide baztuk" [Miel A. Elustondo] - Jose Enrike Urrutia Capeau. Idazle eta pintorea. Gizakion ergelkeria abiapuntu hartu eta Ergelen nombrea narrazio liburu berria aurkeztu zuen Durango baino lehen.  [Argia astekaria]

Ergelen nombrea liburuarekin plazan agertu zaigu atzera aspaldiko Capeau. Hau ez da literaturaren gaineko gunea, eta ez dut horregatik ekarri. Gainera, liburuaren pasartetxoren bat baino ez dut irakurri, baina egingo nuke ez dela euskaltegiko literatura errazeko sailkapenetan sartuko.

Capeau (edo Kapo), egunotako kronika eta erreseinetan aipatu ez bada ere, Bilbo inguruan literatura eta pintura kontuengatik baino ezagunagoa da seguru asko urteetan Azkue euskaltegian egin zuen irakasle lanagatik. Neuk ere eduki nuen irakasle.

Estilo bereziko irakaslea zen duda barik, euskara klasikoan eta Ekialdeko euskaran jantzia, umoretsua eta ironikoa sarri. Argiako elkarrizketan aipatzen duen goi-mailako estilo baten miresmena piztu zuen askogan, Ekialdeko euskara mi(s)tikoa, Sarri eta enparauen garaiko idazkera konplexu eta erakargarria, eta gehien bat, euskaltzaletasuna sendotu zigun askori. Haren jardunbide didaktikoak gaurko moldeetan egurra hartuko luke hainbatetik seguruenik, baina -zer gura duzue esatea?- haren irakasle lanak fruitua ekarri, ekarri du, mundu honetan jarraitu duen ergel kuadrila baino ez bada ere.

Horren errekonozimendua baina, ez duzue topatuko paperetan. Lastima! Euskaltegian irakasle jardundakoon gaitz endemikoa izaten da hori.

Hemendik "aupa aspaldiko!" bat, sikieran.

Soziolinguistika eta beste

Helduen euskalduntzeak normalizazioari begira zer paper duen hausnartu beharra sarri aipatu dudan kontua izan da. Horrek soziolinguistikaren mundura txangotxoren bat egiten jartzen nau batzuetan, horren inguruko blogetara adibidez. Karrajuko agregatzailean badaukagu horretarako atala hain zuzen. Bada zeri jarraitua, hona gomendio batzuk:

• Erabili.com - Berri berriak
• Erabili.com - Iritzi-muinetik
• tiraka (Jaurlaritzako euskaltzale batzuk)
• Izioqui dugu... guec ajutu ez dugu (Erramun Osa)
• Hiznet-en bloga
• Hizkuntzaren soziologia eta beste

Azken hau gomendatu nahi diet soziolinguistikan, edo hobeto esanda, hizkuntzaren soziologian hasteko interesa daukatenei. Txerra Topaguneko langileak egiten du, berak dioen modura lanabesa dauka hizkuntza eta horreninguruan darabilena zabaldu nahi du sarera. Definizioak eman eta irakurtzen dituen liburu-artikuluen gaineko iruzkinak eta gomendioak ematen ditu. Haren post baten eskola munduaz eta irakurri dituenak direla-eta hausnarketa interesgarri hau plazaratu digu, gurera erraz asko ekartzeko modukoa nire ustez:

...Artikulu mamitsua eta interesgarria egin du Ibon Olaziregik (....) Bere ustez, eskolak bide polita egin du euskalduntzean, baina bide horretan aurrerago egin ez badu, ez da bere erruagatik. Gizarteak lagundu ez diolako baizik. Horrek gogora ekarri dit Topaguneak orain gutxi plazaratutako liburu batean Iñaki Martinez de Lunaren aipu bat. Labur-labur honela dio aipuak: Gasteizen bidegorriak egin dituzte baina bat-batean amaitu egiten dira, ez doaz inora. Berak ere horrela uste du gertatu dela eskolarekin. Eskolan tematu gara, ondo tematu ere, eta gero haur eta gazte horiek kalera doazenean ez daukate nondik ibili, bidegorririk ez dago. Eta, gainera, kexu gara.

Ni ere horrekin nago. Itsutu gara eskolarekin, kriston zama bota dugu bere gainera, baina gizartearen mekanismoak ez ditugu euskaldundu eta gainera ardura haur eta gazteei egotzi....

2006ko ikasleentzako dirulaguntzak

Gaur berbalagunetako bat ibili da honekin arduratuta, Ikasbil-en begiratu eta albiste hau agertu da:

2006ko ikasleentzako dirulaguntzak

Abenduaren 20ko dataz erabaki dira 2006ko ikasleentzako dirulaguntzak, baita bakoitzak ikusteko moduan jarri ere HABEren web orrian

HABEren ikasleentzako dirulaguntzak izeneko programan sartuta, ikaslearen sarbidea erabiliz, NANa eta pasahitza sartuta, sortzen zaizkion 3 aukeretako bigarrena aukeratuta (Dirulaguntzaren emaitza ikusi), eskaeraren emaitza ikusi ahal izango du ikasleak.

Ebazpena bera, berriz, ostiral aldera argitara emango da orri horretan bertan eta HABEren ordezkaritzetan.

Bide batez, HABEtik egunotan etorri diren beste albiste pare bat:

• Txiste eta denbora-pasa gehiago Ikasbilen
• HABEren egoitza aldaketa Bilbon: Zabalburutik Gran Viara joan da. Eusko Jaurlaritzaren egoitza nagusira.