normalizazioa

Egunerako dekalogoa

Gaur Euskararen Nazioarteko Eguna. Eta urtero bezala han hemenka topatuko ditugu kontzertuak, hitzaldiak, sariak, kanpainak, afariak eta egun horretan jende guztiak aipatuko duen hori aipatzen denean norberak ere zerbait egin duela pentsa dezan egin daitezkeen klase guztietako ahaleginak.

Nik neuk urte guztia kontuarekin eta egun hori deskantsurako nahi nuke. Baina gaur Enric Serraren Aprendre llengües blogean mezu pare batean Katalunia partean dekalogoak egiten dabiltzala ikusi dut. Kataluniako unibertsitateetako hizkuntz-zerbitzuek GELArekin (Grup d'Estudi de Llengües Amenaçades) batera egin dute bat, eta bestea Isidor Marik proposatu zuen duela urte pare bat.

Dekalogoak, kartilak eta mandamenduen zerrendak ez ditut irla batera eroango nituzkeen genero testualen artean, baina gaurko eguneko solemnitate ikutuarekin ondo ematen dutela, eta pottoki erretxinarena ez egitearren, botako dut neure aletxoa eta lehenegoa dekalogoa itzuli/bertsioneatuko dut. Biba festa!

Hizkuntz jasangarritasuna (sostenibilitat lingüística) dabil leiv motiv bietan. Decàleg per la sostenibilitat lingüística honek unibertsitari eta hiritar guztiei hau eskatzen die

1. Hizkuntza guztiak errespetatzea;
2. Norberaren inguruko hizkuntzetan interesatzea
3. Hizkuntza gehiago ikasteko erreparorik ez izatea;
4. Hizkuntzetan dauden jakintza-iturriei uko ez egitea;
5. "Minoritarioei" ahotsa ematea;
6. Hizkuntza menperatzaileak ez inposatzea eta mehatxatutako hizkuntzak sustatzea;
7. Entzungo dizutenen hizkuntzaren erabilera aintzat hartzea eta errespetatzea, baita hizkuntza txikien kasuan ere;
8. Munduan zehar dabiltzanean aniztasun linguistikoa praktikan ipintzea;
9. Euren askatasun espazioari eustea, hizkuntza bera;
10. Inori hizkuntza bat ikastea eta erabiltzea ez galaraztea;

Tira, aletxoa botata, eta baten bati kartel polita egiteko ideiaren bat eman badio, pozik. "Bart ze lo ona!" itzartuko naiz bihar.

Txotxolokeriak

Ez zaizue inoiz pasatu? Bolada batean berba bat atzetik dabilkizula ematen du. Erlaziorik gabe han eta hemen entzun edo pentsamendura etortzen zaizu. Egunotan euskaraz (eta hizkuntza guztietan) sinonimo asko dituen batekin pasatu zait niri.

Sinonimo batekin definitu du gaur batek "kuadrilategi" egitasmoa, eta irakurri dudana interpretatzen jarraituta egiten ditugun beste hainbat gauza ere adiera berdinarekin ezaugarrituko lituzkeela begitandu zait. Hori ez da serioa, ez da inportantea... Inportantea "Y" da.

Atzo Leireren Frantziako tourrekoak irakurtzen... Hango teknologia eta hango bitartekoak hona ekarrita...pentsatu. Eta zenbatek esango ligukete "Ba! Hori guztia X bat baino ez da"?

Eta entzun diet gero auzokideei Tas-Tasen. Berbalaguna, euskara elkartea... hau eta bestea egiten dela. Eta batzuen ahotsa berriro: "Ba! Xak!"

Eta Euskara Irakasleak han dabilela, jendea dabil batzen apurka-apurka. Gauzatxo batzuk esaten dira... Tira. "Bo! Beste X bat! Inportanteena "Y" da.

Eta zer esanik ez! Esaizu helduen euskalduntze-alfabetatzean zerbait berria behar dela, ikuspegi irekiagoa behar dela, gauzak betiko triunbiratoaren menpetik atera behar direla. Eta entzungo dituzuen guztien hasieran X bat egongo da, eta gero Xen adiera esparrua hedatzen joango da, lotura semantikoaren kateak berbak eta esakuneak ekarriko ditu parrastaka. Patologia, ostrazismoa edo anatemizazioan amaitu arte. Triunbiratoaren purrustadak.

Eta pentsatzen paratzen zara. Egunean zehar esan-entzun ditudan gauzetatik (edozein hizkuntzatan) zenbatek gaindituko lukete X kategoria hori? Gehienek ez. Eta egiten ditugunak? Berdintsu. Eta, txarrena, hotzean pentsatuta Y kategoriako zenbat ez dira Y jantzi soilak? X kategoriatik (handi)ustez altxatutako mozorroak. Y plantak egiten Xaren ustezko miseriak estaltzeko.

Letretakook ez gara izaten matematiketan onak. Baina egingo nuke X askok ez dutela Xⁿ egiten, akaso Y da X askoren batuketa. Edo, ezpabere, azken batean den-dena da X.

Enpin, baten batek esan zuen modura: "Pilosopia baino, hobeto oilozopia".

PD. Eta beste batzuek guretzat 0 balioa duen X bati 700 ematen diote.

Zertan arituko dira belgikar 1, 2 katalan eta 100 euskaldun IMHn?

Urriaren 23an, Elgoibarko IMHn, Makina-Erreminta Institutuan, goizez, 30+10 Mintegia burutuko da hirugarren urtez. Bertan, hizkuntza-kudeaketaren gaineko ponentziak aurkeztuko dituzte Belgika, Katalunia eta Euskal Herritik etorritako 19 aditu eta aritu. Enpresen funtzionamendua eta erantzukizunaren kudeaketa hobetzen lagundu dezaketen hausnarketa, praktika on eta produktuen berri emango dute.

Hainbat puntu landuko ditugu aurtengo 30+10 Mintegian:

• Berrikuntzaren eta hizkuntzen urtea izanik, bien arteko loturei buruz arituko zaizkigu Pilar Kaltzada, Innobasqueko Komunikazio-zuzendaria, enpresaren ikuspegitik, eta Igor Calzada Renoko Unibertsitatean ikerketa egiten ari den MIKeko proiektu-zuzendaria, hiritartasunaren ikuspegitik. Azken hori, berrikuntza mintegiaren funtzionamendura ekarriz, bideo-konferentziaz arituko da Renotik.
• Kanpoko esperientzietatik ikasi: Batetik, Bruselako gune elebidunean kokatuta dauden enpresetan eman diren aldaketen berri jasotzen duen ikerketa aurkeztuko digu Université de Namurreko Luk Van Menselek, eta, bestetik, katalanez aritu nahi ez duten langileei begira hainbat enpresatan landu diren Taller de Foment edo Sustapen-tailerren berri ere jasoko dugu Elena Blaya eta Jordi Boschen hitzaldian.
• Bertako esperientzietatik ikasi: Euskaltel, Tekniker, Ideko, Urkotronik eta GKN Legazpiren esperientziak aurkeztuko dira. Ahize-AEK hizkuntza-aholkularitzak erantzukizunaren koste eta onurei buruzko aurkezpena egingo du, eta horretaz gain, talde txiki eta norbanakoen ohituretan eragiteko tailer eta proiektuen berri ere emango dute Emun eta Elhuyar aholkularitzek (hurrenez hurren, Elias Zumalde eta Ana Labaka). EHUko irakasle Daniel Hermosillak Ahize-AEKrekin lantzen ari den ikerketa-proiektuaren oinarriak azalduko ditu, eta, praktika gehiagorekin osatzeko, Kutxako 600 langileri egindako elkarrizketen analisiaren berri emango digu Imanol Minerrek.
• Enpresaren marka-irudiari buruzko alde teorikoa eta praktikoa ere landuko dira. Alde batetik, enpresen aholkulari eta EHUko irakasle Sergio Mongek hizkuntza eta markaren arteko loturak aztertuko ditu, eta, kasu praktikoan, Euskaltelek aurkeztuko du nola kudeatzen duen euskara identitate-marka gisa.
• Urtero bezala, softwareak pisua izango du mintegian. Informatika arloan ematen ari den bilakaerak aniztasuna kudeatzeko gero eta aukera handiagoak ematen baititu. Alde batetik, nazioarte mailan eragin handia duen enpresa baten hizkuntza-kudeaketa eta produktuak ezagutzeko aukera izango dugu: Microsoft. Bestetik bertako bi erreferentzia: ESLEk, Euskadiko Software Libreko Enpresen elkarteak, software mota horrek eskaintzen dituen aukeren berri emango du, eta Elekako Iñaki Irazabalbeitiak dokumentu eleanitzak erlazionatzeko teknologia aurkeztuko du.
• Arlo berria: Aurtengo berezitasunetako bat izango da Andres Urrutia Notario eta Euskaltzainburuak emango duen hitzaldia. Izan ere, orain artean gutxi landu izan den arlo bati ekarpena egingo dio: lege-dokumentuak kudeatzeko zerbitzua aurkeztuko du.

Mintegi honen antolatzaileak IMH – Elgoibarko Makina-Erremintaren institutua, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, Gipuzkoako Foru Aldundia, Elgoibarko Udala eta Ahize-AEK hizkuntza-aholkularitza dira, eta nahi duen orori parte-hartzeko gonbitea egiten diote. Aldibereko itzulpen zerbitzua izango da, eta entzule etorri nahi duenak bi bide ditu izena emateko:

• Telefonoz: 943 74 41 32 (Leire Alberdi)
• Posta elektronikoz: imh@imh.es.

 Egitaraua ikusteko edota izena emateko: http://www.imh.es/albisteak/30-10-mintegia-enpresa-eta-hizkuntza-kudeaketa/view

El nacionalismo lingüístico. Una ideología destructiva.

Nire jefeek bidaiatzera behartzen naute, sarri. Horrek endredo franko ekartzen dizkit normalean baina, trukean, aukera ematen dit liburuak irakurtzeko.

Eta irakurtzen aritu naizen azkenaren berri ematera nator. Izenburuan duzuen El nacionalismo lingüístico. Una ideología destructiva, Juan Carlos Moreno Cabrera linguistika katedradunarena. Oso liburu interesgarria, ukitu zientifikoa ematen diona denok jakin badakigunari.

Izenburua irakurrita, zer pentsatu ez dakigula gera gaitezke: zertaz arituko da? ze nazionalismoz arituko da?... Neuri ere beste hainbeste gertatu zitzaidan. Ilustratzeko, hona hemen idazleak berak esandakoak EL MUNDOn:

«Mi libro es un termómetro para saber si uno es nacionalista o no. Si a uno le gusta es que no es nacionalista, ahora como no le guste...es que es nacionalista».

Dena den, nik abertzale edo nazionalistatzat dut neure burua eta, niri neuri, izugarri gustatu zait.

Besteak beste, honakoak geratu zaizkit buruan:

• Hizkuntzak ez dira hizkuntzak eta aldaerak, dialektoak.
• Hizkuntzek ez dute aldaera estandarra eta, horren adarrak, dialektoak; bada ere, dialekto-edo bat aukeratu da, eta horren aldaera formal (eta artifizial) bat da aldaera estandarra.
• Hizkuntza baten zabalkuntza ez da berezkoa, baizik eta planifikazio politiko jakin eta kontziente baten ondorio. Adibide nagusia, ingelesa eta gaztelera eta euren hedapen koloniala.
• Gaztelera espainiar bihurtzea planifikazio horren adibide baino ez da.
• Hizkuntza baten zabalkuntzaren atzean interes politiko eta ekonomiko nabarmenak daude.
• Hizkuntza "handiak" prestigiatzeko, lokalismotzat hartzen dira hizkuntza "txikien" aldarrikapenak.
• ...

Oso lan interesgarria; zoritxarrez, geuk bezalakoek baino irakurriko ez dutena.

Ahozko(aren) azterketak

Duela hilabete inguru erabili.com-en zabaldu zen hariak jarraitu egiten du. Roberto Alkarterrik eman zion hasiera, eta Bittor Hidalgok galdera batekin erantzun: Atariko probak. Bai ala ez?. Robertok galderari erantzun eta Bittorrek gaur eman du bere erantzuna: Atariko proboi, bai EDO ez? Ba, EZ

Ezezko horretara heltzeko tesi batetik abiatzen da: gaur eguneko probek ahozko euskara bizia ez dute baloratzen eta euskara era naturalean erabiltzen duen euskaldunaren kalterako ere izan daitezke, "euskaltegikumearen" onerako. Bere hitzetan:

Garbi dago. Duten zehaztasun, zuzentasun, erantzun on bakar eta beste oso antzeko distraigarri -maiz erabiliak diren- gehienen gaitzespen eskaerekin, atariko probek saritzen dute euskara soilik euskaltegian ikasten eta erabiltzen duen euskaltegikumea.

Azken batean probetan euskararen erabilera naturalerako gaitasuna neurtzea proposatzen du, euskaraz egin beharko denaren eta norberari egokituko zaion ingurunearen (berba honekin ametsetan hasiko naiz benetan) arabera, ahozko hizkuntzari pisu gehiago eman eta idatzizkoari kendu.

Eta berriz, euskaldun berri etorriari, eskatu diezaiogun, eta saritu, lehenik, euskaldun zaharren mailaz mailako ahozko erabilera bereganatu dezan, benetan behar dutena hauekin komunikatzeko, denbora galarazi gabe A2, B1 edota B2 mailetan, gauzak idatziz ezin zuzenago emanaraziz (inoiz argitaragarri edo artxibagarri ezin izan litezkeen idatzietan); edota okerrago, zehaztasun eta zuzentasun alferrikakoenak eskatzen dizkieten atariko probak pasaraziz, hauek batere laguntzen ez dietenean euskaldun aktiboekiko interakzioan.

Eztabaida behintzat badago erabili.com-en. Bittorek jende gehiagoren iritzia eta eztabaida zabaltzea eskatu du. Tira ba, erabili.com-en daukazue kantxa.

Hemen ere jardunda gaude azterketen eta agirien inguruan apur bat. Baten bati dokumentatzeko balio badio.

Ple, ple, ple....

Aspertuta nagoela, PLEren asuntuan pentsatzen hasi eta hau egin dut. Euskara ikasle baten PLEa izan litekeena edo (edo, edo, edo).

Gero, Magic-ek udan aurkeztu zigun PLEa gogoratu dut eta irakurri-entzun dut berriro.

Bitartean, agregatzaileak abisua eman dit, eta Lola Torresen mezu honetara joan naiz: On/Off PLEs (Parte 1).

Ondorioa. Nire PLE hori agregatzailea baino ez da. Ikasteko baliabideen kopurua, kalitatea, irekitasuna eta haien jarioa hobetzen den neurrian ez daukat dudarik halako tresnaren bat baliagarria izan daitekeela ikasle (mota) batentzat. Baina Magic eta Lolarenak irakurrita beste zerbait (asko) falta delakoan geratu naiz.

Eta begitandu zait  ikasteko ingurune pertsonalaz baino ikasteko ingurune globalaz hitz egin beharko genukeela. Eta ingurune hori kokagune desberdinetan dugula: sare telematikoan eta ingurune fisikoan, inguru hurbilean eta inguru formalean; ikasgelan, ikas-plataforma telematikoan eta inguratzen gaituen errealitate  guztian (fisikoa zein digitala).

Azken batean, Lolak dioen modura:

Para los educadores, supone reconocer un concepto que asume el aprendizaje como algo que ocurre más allá del aula y que la tecnología institucional no puede abarcar todo lo que el aprendiente necesita.

Hau da, ikastea -gure kasuan helduek euskara ikastea- edonon eta edonoiz gerta daiteke, ez soilik leku eta denbora-tarte zehatz batean (ikasgelan eta eskola denboran).

Eta?

Ba, helduen euskalduntzeari sakadatxo bat eman nahi badiogu, bistan da ikaskuntza ingurune gehiagotara zabaltzea ez dela kalterako izango. Enfoke modura eta ez aplikazio-multzo modura ulertzen du Lolak PLEren asuntua. Neuk ere uste dut hori dela enfokea, enfoke irekia eta globala, ikastea leku askotan eta beti gerta daiteke.

Beraz, euskalduntzea planifikatzean komeniko zaigu begirada ikasgelatik eta erakundetik harago ere eramatea (fisikoki zein birtualki): hizkuntz-hausnarketa, elkarreragina, praktika, feedback-a, laginak eta ikas-prozesuaren osagai eta jarduera guztiak hedatzea nonbait, norbanakoaren ikas-prozesuan alde eta puntu desberdinetatik eragin dezaten.

Ken Carrollen hau ere irakurri dut egunotan:

I’ve always maintained that learning is multi-dimensional, and deepened when you approach the subject from different angles. (Nik beti uste izan dut ikastea multidimensionala dela, eta sakonagoa da ikasgaira zenbat eta alde desberdin gehiagotatik hurbildu).

Connectivism squares with our experience

Carroll-ek dioena ez dakit nik diodan ildo beretik doan (itzulpena ere ez da izango oso txukuna), baina esaldia bere horetan hartuta baliagarria zait. Ikasgaia ahalik eta alde, une, egoera eta toki gehienetan aurkeztu, ingurunean integratu azken batean.

PD: sarean nabilela Kanadako esperientzia honen berri izan dut: Learning cities. Hiria ikasgune modura interpretatua, ideiak sortzeko abiapuntu bat izan daiteke.

NNN zapaltzailea

Lehengo egunean Jon Urruxulegik euskaltegi mota berria antolatzeko proposamena egin zuen Berrian, Euskal Estatua izeneko artikuluan hain zuzen ere. Joxe Manuel Odriozolak izenburu berarekin plazaratu zuen gutunean jorratu zuen haritik tiratzen du Urruxulegik: euskal estatua eraikitzeko orduan euskarari zer balio-pisu ematen dioten alderdiek eta politikariek, euskal subjektu nuklearra...

Jonek hain zuzen ere, euskal subjektu nuklear hori eraikitzen laguntzeko modu bat proposatzen du: hutsik dauden herriak "euskaltegi" bihurtzea, euskaraz funtzionatu eta biziko liratekeen entitate lokal berriak, barnetegi modura ere funtzionatu dezaketenak...

Inoiz entzun dut halako proposamenik, hustutako herriak euskaldunekin berpopulatzea eta hala. Proposamena bitxia behintzat bada, baina ez naiz hasiko hura aztertzen. Jonek balizko euskaltegi hori deskribatzeko pasarte honetan azpimarratutakoak eman dit atentzioa:

Subentzio beharrik gabeko euskaltegi librea, idealismoaren habia, Nor-Nori-Nork sistema zigortzailerik gabeko eskola liberatzailea, euskaraz bizi leloaren praktika sozio-linguistiko plastikoa, kibutz euskaldun ez estatala, naturaren kodigoaren erresuma, euskal herria litzatekeen euskaltegia litzateke horrelako bat. Zergatik ez martxan jarri?

NNN, alde batetik euskalduntze-alfabetatzearen ikur bihurtuta (bai, Gozategiren kantua), bestetik sistema zapaltzaile baten ikurra, askatasunaren ukatzaile omen. Eta ez dakit ba, muturretik muturrerako bidaian ez ote gabiltzan..

Gogoratu dut duela hilabete batzuk Gontzal Fontanedaren Euskal Euskara liburuaz ari ginela, Gontzalen aipu hau:

Gero azaldu zen nor-nori-nork, Elvira Zipitriaren bidez. Estibalizko priorea bere ikaslea zen, nire adiskidea eta liburuxka bat idatzi zuen: Nor-nori-nork el secreto del verbo vasco.

NNN, euskal aditzaren paradigmak sailkatzeko terminologia hori, ez zuen zapaltzaile batek sortu antza, ikastola eta gau-eskoletan ziharduten irakasleek baino, frankismoaren sasoi gogorrean. Seguruenik gainera, asmo bakarra zuten orduan euskara ikasten eta alfabetatzen saiatzen ziren animosoei hizkuntzaren forma ulertu eta buruan eskemak egiteko lagungarri bat eskaintzea. Euskara ikasi eta, ondorioz, erabiltzeko tresna bat.

Ausartegia izatea da akaso, baina ikas-estrategia ez genioke deituko gaur egun? Hizkuntzaren forma interpretatzen laguntzen digun tresna, terminologia, sailkapena, deskripzioa... Ikasteko tresna edonola ere.

Neuri behintzat lagungarri suertatu zitzaidan ikasten nenbilenean, grafikoa eta argia. Euskararen aditzaren paradigma egun batzuetan lortu nuen hala ulertzea eta memoriaz ikastea. Gero hizkuntzaren formari esanahia eman behar izan diodanean, erabili alegia, eskema bat eduki dut eraikita, gauzak biziki erraztu dizkidana.

Errorea izan daiteke ikas-prozesua hizkuntzaren forman zentratzea. Horretaz uste dut aspaldi gaudela gehien-gehienok jabetuta. Hizkuntza ikasteko hizkuntza erabili egin behar da, esangura eman, elkarreragina eta hori guztia. Baina ikasteko modu "naturalenean" ere ikasten duenak hizkuntza hartu behar du hausnarketagai eta mintzagai. Irakur-entzuten duenari erreparatu, ondorioak atera, formaz pentsatu, galdetu ("Nola esaten da?"), hizkuntza "eraiki". Eta eraikuntza lan horretan laguntzeko tresnak badaude, sistematikoki baztertzea behintzat ez zait egokia iruditzen.

Aspaldian entzun nion baten bati euskara ez dela ikasten "por via axilar", liburua besapean batetik bestera eroaten dutenengatik. Ez ba! Baina basoko polena ere ez dakit transmisio bide eraginkorrena ote den.

Eta zapaldu aditzaren esanahia ez dago aditz laguntzailearen forman, subjektua eta objektuaren arteko erlazioan baino, seguraski.

Ikastea: eginkizun soziala?

Atoan-en batzen ditugun aipamenek leku ezberdinetatik etorrita bat egiten dute sarri denbora tarte laburrean. Egunotan berriro gertatu da. 

Batetik, Kataluniatik Dolors Solák Euskararen Berripaperean hau bota zuen:

Hizkuntza bat ikasteak ez du pertsona heldu berrien ahalegina izan behar, gizarte osoaren laguntza eta parte-hartzea behar dituen eginkizuna baizik.

Bestetik, Galiziatik Séchu Sendek:

Non se pode deixar o proceso de normalización da lingua galega no campo exclusivo das accións individuais como motor do proceso de transformación social.

Hizkuntza ikastea eta haren normalizazioa ezin dira ekimen indibidualak izan.

Heldu berriei buruz ari da Dolors, etorkinei buruz. Nago hizkuntza batera heldu berri guztiak ez ote diren heldu berriak, hizkuntz-etorkinak nonbait. Kontzeptua horrela zabalduta ondorioa argia da, eta uste dut Euskal Herriaren kasuan euskara ikasleari aplikatzeko ez genukeela traba handirik izango, ezta? Hizkuntza ikasteak inguruaren sustengua eta laguntza behar ditu, are gehiago normalizazio prozesuan murgilduta dagoen hizkuntzaren kasuan.

Ez da lehenengo aldia honetaz diharduguna (ezta azkena ere, espero dezagun), ikas-paisaiarekin egin nituen psikolasto batzuk aurrekoan. Eta haritik tiratzen jarraitzea merezi du.

Euskal Herrian 2001. urtean panorama hau genuen (Euskararen datu basetik jasoa):

Zazpi urte harez gero. Ia euskaldunak %20 inguru orduan. Helduen euskalduntzeak eta eskolatzeak jarraitu dutelarik, egingo nuke une honetan euskaldun eta ia-euskaldunen kopuruek parekatzera jo dutela, biak batuta erdaldun hutsen kopurua gainditzearekin batera (daturik?).

Zer interpretazio egin daiteke? Asko seguruenik. Bat, akaso, euskara ikasten ari den edo ikasi beharra duen ingurune sozial batean gaude, hizkuntza normalizatuko bada, behintzat hala izan beharko luke.

Eta zer sustengu sozial dauzkagu? Irakaskuntza arautua (eta euskaltegiak eta enparauak hemen daude sartuta) nahikoa da? Ikaskuntza prozesua errazten eta sustatzen dituen ingurune soziala dugu? Ikas-paisaia, nahi baduzue.

Esango didazue. Bai, euskarazko hedabideak ditugu (prentsa, telebista, irratiak...), euskarazko hizkuntz-paisaia nahikoa zabalduta dago leku askotan... Eta askotan honelako batekin amaituko dugu: "baina horretarako, norberak egin behar du haiek erabilita ikasteko ahalegina".  Ekilikua! Norberak. Eta galderak:

• "Norberak" badaki inguruneak eskaintzen dizkion baliabide horiek ikas prozesurako baliatzen eta erabiltzen? Baliabide horiek hurbil eta eskura dauzka?
• Ahalegin guztiek motibazioa behar dute. Zer motibazio dabil airean?
• Euskara erabiltzen denetan populazioaren zati handi baten hizkuntz-gaitasuna, eta hura landu beharra hartzen dira aintzat? Eztabaidatzeko gaia izan daiteke seguruenik. Hizkuntzaren ekoizpen "normala" behar dugu, ez ekoizpen "pedagogikoa". Baliteke, baina euskararen errealitatea ez da gaztelania edo frantsesarena, edo danierarena nahi baduzue, euskaldunen komunitatean "ikasle" asko ditugu.

Nago -eta kontua mahai gainean ipini baino ez dut egin nahi, sententziarik botatzeko batere asmorik gabe-, euskara ikastea eta erabiltzea sustatzen duten mekanismo eta sare sozialen beharrean gaudela. Zer eta nolakoak? Ez dakit seguru. Ideia batzuk:

• Hizkuntzaren praktika eta erabilera bermatzen duten sareak eta aukerak. Ez da berria, ez, mintzalagunen kontua hor dago. Egokia, beharrezkoa eta baliagarria, baina Littlebearri kasu eginda, ez dut uste bide magikoa bakarra denik.
• Hizkuntza ikasteko ezinbesteko baldintza formari erreparatzea eta hartaz gogoeta egitea ei da. Tarteko hizkuntza berregituratu, osatu, landu... Euskategian (edo euskaltegietatik bideratutako ikas-jardueretan) egiten da hau gaur egun gehien bat. Prozesu hau pizten duten pilulak han eta hemen uztea ez da posible? Nola? Ez dakit, baina deigarria egin zait azterketa sasoi honetan zelan igo den Ikasbilen erabilera. Seinalea ote da?
• Feedback-a, atzeraelikadura nahi baduzue. Badakizu, ondo ari zaren ala ez esaten dizuten seinale horiek guztiak (ez soilik boli gorriaren marrak) . Feedback-a elkarreragina behar izaten du sarri, hartu-emana. Norabide biko komunikazioa sustatu beharko litzateke ikasle jendearekin, ez norabide bakarrekoa soilik.
• Ikasten ikastea. Oinarrizko konpetentziez gero eta gehiago mintzo den honetan, hortxe dugu bat: ikasten ikastea. Bai, autonomiaz, autoikaskuntzaz, ikas-estiloak, ikas-estrategiak... parra-parra azken urteotan, baina, trebezia horiek aplikatzeko aukerak eta baliabideak sustatu behar dira. Hain ohituta ez gauden ikasteko autonomia hori gauzatzeko erraztasun nahikorik inguruan?

Tira, batzuenak eta besteenak irakurrita burua berotzen da, eta harridakak bota eta gustura geratzen da norbera. Tiratu beharreko haria dela uste dut beste barik, edo igual ez, zeuek esan.

Oraingoz ideia bakarra daukat argi: euskara ikasteak euskararen irakaskuntza gainditzen du. "Horretarako hainbeste buelta?" esango duzue. Bai, baina kontua da horrela ikusi eta tratatu beharra ere badagoela.