liburuak

Hartu, eman, jardun, itzuli

Soziolinguistika Klusterraren Jardunaldiaren apunteak (kronika kategoriara ez naiz altxatzen ausartzen) izan dira hemen idatzi dudan azkena, eta sarean agertu zen lehenengo erreferentzietako bat izanda, gehiago etorri dira gerora, kronikagile profesionalen eskutik batzuk, antolatzaileek eurek eginda beste batzuk..

Arratsaldeko azken saioan jardun nuen Julen Arexolaleiba, Jacqueline Urla eta Txerra Rodriguezekin, Arkaitz Zarragak mahaiaren bueltan jarri zizkigun dibulgazioa, prestakuntza eta soziolinguistikaren hedapenaz.

Berriki argitaratu den Soziolinguistika Eskuliburua izan zen abiapuntua nonbait, soziolinguistikaren ezagutza, kontzientzia eta haren gaineko hausnarketarako tresna izateko asmoa duena. Eta liburua dela eta ez dela airean ibili zen liburu formatuaren egokitasuna jorragai eta hausnargai. Prestakuntzan eta dibulgazioan liburuak zer funtzio eduki dezakeen saiatu nintzen kokatzen, Europako Erreferentzia Markotik* hartutako ideia bati tiraka.

Kroniketako batean, Argian hain zuzen ere, hau irakurri dut berriz: "Soziolinguistikaren hedapen zabalerako liburu formatuaren egokitasuna zalantzan jarri zuen hainbatek, tartean AEK-ko irakasle eta blogari Benito Fizek."

Tira, onartu behar dut ideiekin txiribuelta pare bat egin nituela, eta akabuan erraza izango zela hori ulertzea. Bloga edukita damu publikorako ez ezik, kaparrada apur bat gehiago emateko ere aukera dugunez, saiatuko naiz ideia berriro ekartzen.

EEMri buelta pare bat ematen ibili naiz azkenotan lan kontuak direla eta. Hainbeste urte hor bueltaka eta sarean eskegita ere bai, eta orain arte harek dakarrenaz gutxi egin da berba, ez bada A1...C4 sekuentzia horrekiko baliokidetzeak eta adiskidetzeak aldarrikatzeko, gehinetan zenbat euskara dakizun esango dizun titulu horrentzat berme eta lustre europarraren bila.

Arreta ematen duen lehenengo gauzetako bat orain arte "trebetasunak" deitu diren horien (ulermena, mintzamena, irakurmena, idazmena laukote klasikoa) aipamen zuzenik ez aurkitzea. Taularen batean aurkitzen dira terminook, baina ez haien azalpenik ez haren kokapenik markoaren oinarrizko enkoadrean. Haiengandik hurbilenik "hizkuntz jarduerak" bataiatuta beste laukote bat aurkitu daiteke: harrera, ekoizpena, elkarreragina eta bitartekotza. Hizkuntzarekin egiten direnak sailkatzeko onarria.

Hortik ahozko eta idatzizko kanalaren presaren arabear bederatzi ataleko azpi sailkapena dugu: ahozkoaren ulermena, idatzizkoaren ulermena, ikus-entzunezkoaren ulermena, ahozko adierazpena, idatzizko adierazpena, ahozko elkarreragina, idatzizko elkarreragina, ahozko bitartekotza eta idatzizko bitartekotza. Honek antz handiagoa hartzen du laukote tradizionalarekin, bere barne hartzen du akaso, baina luzatu ere bai. Sailkapen horren arabera maila bakoitzaren gaitasun maila deskribatzen da ondoren, komunikazio-jarduerak deitzen direnak.

Berrikuntza izan daiteke banaketa hori, gurean behintzat bai, eta deigarria gaur egun arte terminologia hori helduen euskalduntzean apenas agertu ez izana. Tira, ez gara horretan sartuko dena dela.

Hasierako hizkuntz-jardueren banaketari tamaina hartu nahian, saiatu nintzen bizitzan hizkuntzarekin egiten ditugun gauzak kokatzen, eta kate moduko hau ikusi nuen adibidez: norbaitek artikulu bat idatzen du (idatzizko adierazpena), norbaitek irakurtzen du irakurri behar den modura (idatzikoaren ulermena), irakurri duen horrek irakurri duen beste batekin komentatzen du autobusean (ahozko elkarreragina) eta Twitter-en (idatziko elkarreragina), euskaraz ondo ez dakien bati azaltzen dio hark "zer zabiltza irakurtzen?" galdetuta (ahozko bitartekotza), eta gaztelaniaz egiten du erreseina bat (idatzizko bitartekotza).

Bai, hizkuntz-jarduerak edo komunikazio jarduerak ez datoz solte. Artikulu horren bidea ez zen amaitzen batek idatzi-beste batek irakurri zirkulu horretan, ez, bide asko daude irekita, eta artikuluarekin lortu nahi zen hedapena seguruenik zabalagoa izan da beste jarduera horiei esker (hartaz berbaz edo idatziz jardutea, beste hizkuntza edo formatu batzuetara ekartzea) irakurtze huts eta garbiarekin baino.

Ideia erakargarria, akaso EEMren interpretazio oso pertsonala, baina jokoa ematen du prestakuntzaz eta dibulgazioaz hausnartzeko.

Zer lotura dauka honek bada liburuekin, dibulgazioarekin eta prestakuntzarekin? Uste dut artikuluaren adibide horrekin barruntatu daitekeela. Kendu artikulua eta jarri liburua. Dibulgazioa, prestakuntza edo jakintzaren hedapena asmo duen liburu batek asmo horiek beteko ditue lehenengo eta behin baten batek liburua irakurtzen badu, baina nire ustez, komunikazioaren katea hizkuntzaren beste jarduera batzuetara hedatu behar da eraginkorra izango bada.

• Liburuak dioenaz ahoz eta idatziz jardun. Irakurri duzuna (dena irakurri ez arren) komentatu, konpartitu, bueltak eman.
• Liburuak dioena praktikara ekarri praktikan kokatu eta irudikatu. "Ekintza bidezko ikuspegia" aldarrikatzen digu EEMk, hizkuntzak gauzak egiteko orduan hartzen duela zentzua nonbait. Beste ideia interesgarri bat.
• Liburua eraldatu, haren edukia beste "hizkuntza" batzuetara ekarri: grafikoak, laburpenak, eskemak, aurkezpenak, ikasmateriala... laburtu, luzatu, egokitu, "itzuli".
• Liburuak dioena ahoz kontatu. Badakizue, hitzaldiak, klaseak, saioak, azalpenak...

Hori zen zabaldu nahi nuen ideia. EEMko laukote horretatik ideia hartuta: ekoitzi eta hartu bai, baina jardun eta "itzuli" ere bai, etengabeko katean. Dibulgaziorako liburua bere asmoa beteko du komunikazioaren katean "dibulgatu" ahala, hedatu ahala. Eta horretarako bideak jartzen badira, hobeto.

Hortaz, dibulgaziorako eta prestakuntzarako ez dut liburu formatuaren egokitasuna kolokan jarriko. Baina liburua argitaratzea eta hura irakurtzea ez da nahikoa (eta azken hau erraza ere ez, egia esanda).

Betor hau guztia aste honetan HABEtik etorri zaigun Itzulpen saileko azken alearen harira ere. Penny Ur irakaslearen A Course in Language Teaching Trainee Book itzuli dute: Hizkuntza-irakaskuntzarako ikastaroa. Bitartekotza deitzen den hori egin da, testua itzuli eta gure hizkuntzara ekarri. Irakasle berrien prestakuntzari begira egin da itzulpena dirudienez. Katea aktibatu egin beharko da nonbait.

* Scribd-era igo dut ordenadorean eduki dudan pdf ale hori. Izan ere, EEMaren euskarazko bertsioak desagertu egin dira saretik, orain arteko lotura gehienak behintzat ez dabiltza. Akaso beste nonbait jarri da eta ez dut jakin, baina ez dut aurkitzerik lortu.

Argazkia: Still Life with Plato. Egilea: Rander Pederson. Lizentzia.

Testu-libururik gabeko eguna

Liburuaren eguna da gaur hainbat lekutan, eta egun hau aukeratu dute hezkuntzaren munduan dabiltzan batzuek Testu-libururik gabeko eguna egiteko. Eskolan testu-liburuaren beharra, haren erabileraz eta haren balioaz eskolan eztabaida aspaldian dabilela begitantzen zait. Bihoaz ekimen honen inguruan zabaldu diren gogoeta pare bat ilustratzeko, hau eta hau.

Helduen euskalduntzean berriz testu-liburua zer izan den-eta arin pentsatuta, aspaldiko "Jalgi Hadi", "Euskalduntzen" eta halakoak etorri zaizkit gogora lehenengo. Gero, inoiz baten batek eskola-insitutuetan erabiltzen direnak euskaltegiar ekarri dituela gogoratu dut, ez da sistematikoa izan baina. Gerora zabaldutako hainbat metodo eta material-bildumak testu-liburuaren papera bete dutela ere esan daiteke, norberak eman dizkien erabileraren arabera beti ere.

Egia esanda, esango nuke gurean oro har ez dugula inoiz testu-liburua deitu dakiokeenik izan, bai ordea "metodo" asko. Errealitate ugari eta desberdinak izan ditugu eta ditugu hala ere, eta egongo da testu-liburuaren erabilera klasikora gehiago hurbildu denik seguruenik.

Testu-libururik ez, baina esango nuke irakasle askok ez lioketela muzin egingo euren jarduna burutzeko pausorik pausoko instrukzioak ematen dituen zerbaiti. Akaso Nodos Elekoek Ikea aktibitateak deitzen diotenaren antzeko zer edo zer. Zer pentsatua ematen du asuntoak:

• Testu-liburua azken batean programazio zehaztua da, egin beharreko guztia ordenatzen duena. Oso ikastaro luzeak izaten dira gureak, ordu askokoak, ondorioz ibilbide hori gobernatzeko programazioa diseinatzea ez da ez samurra ez laburra izaten. Elementu asko konbinatu behar dira denbora sekuentzia luze batean, jarduera eta tarte-mota desberdinak, edukiak, pertsonak, aurrerapena... Ez da erraza, ez, eta erraza da pentsatzea 300 orduko ikastaro baten panorama aurrean jarrita, horren "mapa" egin behar hutsak ikaratu egin behar dituela irakasle gehienak. Areago horretarako prestakuntza, laguntza eta ereduak gutxi eta urrunak badira.
• Programazio zehaztua izatea laguntza handia da duda barik, eta programazio hori ona bada, eraginkorra ere bai, baina, arriskuak ere badaude. Instrukzioak arautegi bezala erabiltzea bat, "hau da guztiek egin behar dutena eta kitto", egokitzapen edo aldaketa barik. Erantzunkizuna saihestea beste bat, gauzak txarto badoaz, badago errua nori bota, "materiala txarra da eta...".  Beste bat, irakaslea azken batean operario baten papera hartzea: "esaidazu zer egin behar dudan". Ekimena, analisia eta garapenerako aukerak baztertuta.

Azken urteotan materialgintza eskaintza aktibitateen diseinuan zentratu dela esango nuke, azaleko pertzepzioa baino ez da beharbada. Egia da modulu eta ikastaro batzuk eskaini direla, baina jarduera "berezien" munduan kokatuta gehien bat (Aisa, merkatariak, gurasoak...). Lehenago berriz "mailak" edo urratsak diseinatzea izaten zen ohikoa.

Nire ustez diseinu maila desberdinak ditugu, eta denei eman beharko litzaieke arreta.

• Ikastaroa edo ikas-jarduera. Denbora tarte batean garatzen den aktibitatea, ikasleari "saltzen" dioguna nolabait: X orduko aurrez aurreko ikastaroa, X eguneko barnetegia, X orduko autoikaskuntza modulua... Horiek guztiek helburu batzuek izaten dituzte eta haraino egin beharreko ibilbide bat, duda barik. Baina, uste dut eskola mundutik sarri hartzen dugula gurean hala ez den gauza bat: gure curriculumetan dauden mailak ez dira eskaintzen ditugun ikastaroak derrigor. Eskola batean maila bakoitza ikasturte bat izan ohi da, ikastaro bat esan dezagun. Gurean berriz, ordu kopuru desberdineko ikastaroak, ikas-sistema edo ingurune desberdinetan, xede-talde desberdinekin, abiapuntu eta xede-puntu irregularrekoak... Gure eskaintza ez da eskola batena bezain monolitikoa alegia, badakizue, "maila guztiak eta ordutegi guztiak". Saiatu "katalogo" bat osatzen eta begiratu curriculumarekin bat datorren ala ez.
• Moduluak, ikas-unitateak, sekuentziak.... Ikastaro edo ikas-programa batean txertatuta egon beharko lukete. Ez dira aktibitate isolatuak, nolabaiteko ibilbide baten barruan daude, akaso askotan eurek bakarrik osatu dezakete ikastaro bat, baina gehinetan testuinguru batean kokatzea eskatzen dute, hau da, aurrekoarekin lotu eta ondorengoari sarrera eman.
• Aktibitateak. Badakizue, ariketak, atazak, jolasak... Solte etortzen dira, batzuk besteak baino garatuago, luzeago, zehatzago... Klase guztietako eduki edo helburuei begirakoak, ikuspegi metodologiko batekin edo bestearekin lotuta... Kasu guztietan irakasleari ibilbide batean kokatzea dagokio: noiz, nola, zertarako, zergatik. Bestela klasea ikasleari noraezeko buelta iruditzen zaio erraz asko..

Tira, beti bezala gogoeta kaotiko boteprontikoa. Artezteko modukoa ez ezik arteztu beharrekoa ere bai.

El nacionalismo lingüístico. Una ideología destructiva.

Nire jefeek bidaiatzera behartzen naute, sarri. Horrek endredo franko ekartzen dizkit normalean baina, trukean, aukera ematen dit liburuak irakurtzeko.

Eta irakurtzen aritu naizen azkenaren berri ematera nator. Izenburuan duzuen El nacionalismo lingüístico. Una ideología destructiva, Juan Carlos Moreno Cabrera linguistika katedradunarena. Oso liburu interesgarria, ukitu zientifikoa ematen diona denok jakin badakigunari.

Izenburua irakurrita, zer pentsatu ez dakigula gera gaitezke: zertaz arituko da? ze nazionalismoz arituko da?... Neuri ere beste hainbeste gertatu zitzaidan. Ilustratzeko, hona hemen idazleak berak esandakoak EL MUNDOn:

«Mi libro es un termómetro para saber si uno es nacionalista o no. Si a uno le gusta es que no es nacionalista, ahora como no le guste...es que es nacionalista».

Dena den, nik abertzale edo nazionalistatzat dut neure burua eta, niri neuri, izugarri gustatu zait.

Besteak beste, honakoak geratu zaizkit buruan:

• Hizkuntzak ez dira hizkuntzak eta aldaerak, dialektoak.
• Hizkuntzek ez dute aldaera estandarra eta, horren adarrak, dialektoak; bada ere, dialekto-edo bat aukeratu da, eta horren aldaera formal (eta artifizial) bat da aldaera estandarra.
• Hizkuntza baten zabalkuntza ez da berezkoa, baizik eta planifikazio politiko jakin eta kontziente baten ondorio. Adibide nagusia, ingelesa eta gaztelera eta euren hedapen koloniala.
• Gaztelera espainiar bihurtzea planifikazio horren adibide baino ez da.
• Hizkuntza baten zabalkuntzaren atzean interes politiko eta ekonomiko nabarmenak daude.
• Hizkuntza "handiak" prestigiatzeko, lokalismotzat hartzen dira hizkuntza "txikien" aldarrikapenak.
• ...

Oso lan interesgarria; zoritxarrez, geuk bezalakoek baino irakurriko ez dutena.

Garziarenak

Gutxiago gehiago da. Eta oraingoan ez naiz arkitekturaz ari, ezta barne-dekorazioaz ere. Edo bai. Liburuez ari natzaizue. Aspaldiko ohitura dut. Noizbait berriro irakurriko ditudan liburuak soilik gordetzen ditut apalategian. Zirrara eragin edo baliozko zerbait irakatsi edo erakutsi didatenak. Liburu gutxi, beraz, nire apal-sailean (ezjakin sasijakintsua izatearen ajeak). Aitzitik, udaz geroztik, bada liburu berri bat bertan.

Joxerra Garziaren Jendaurrean Hizlari liburuaz gauza bikain ugari esan diezazkizueket. Ez naiz horretan hasiko baina. Liburu bikainak laburtzea traizio hutsa iruditzen baitzait. Liburu bikainak irakurri egin behar dira, norberak irakurri; eta kasu honetan irakurri ez ezik baita landu ere, hainbat ariketa proposatzen dizkigu eta. Hurbil hurbiletik lagunduko dizu Joxerrak diskurtsogintzaren Santiago bidean. Eta ziur naiz, Santiagora ez, baina euskaltegira heltzen zarenean zuk ere jakingo duzula zein harri eta zein zuhaitz markatu pintura gorriz  ikasleak bi de horretan gal ez daitezen.

Iraileko ilbeltz honetan bizkortuko gaituen zerbaiten bila dabilkigu Benito, estimulanteren bat aurkitu nahian. Karrajuko alfonbra ere astindu ei du, pentsa! Bada, hauxe da nik proposatzen dizuedan bizkorgarria. Gutxiago baino gehiago da.

Hikasi

Gontzal Fontanedak e-posta mezu baten bidez zabaldu du idatzi berri duen Hikasi metodoaren berri. Hiketa, alokutiboa, hika... (PDF, Euskaltzaindiaren arauak) ikasteko metodoa da Hikasi hau (bidez batez, ez nahastu Hik Hasi aldizkariarekin). Webgunean azaltzen duenez, arauak ikastek argibideak, praktikazeko ariketak eta aditz-taulak ditugu berton.

Gontzalek honela azaldu dizkigu metodoaren nondik norakoak mezuan:

Hitanoari orain arte ez zaio eman mendeetan zehar etorri zaigun trataera bikain eta bitxi honek merezi duen axola. Bada garaia hitanoa irakaskuntzan eta bizitzan erabili, bultzatu eta hedatzeko. Gaur egun, ordea, hitanoa oso leku gutxitan ikasten da eta hitanoari buruz oso liburu gutxi dago; hobeto esan, aipamen labur gutxi dago zenbait liburutan. Euskaltegi batzuek beren ikastaroetarako berezko materiala erabili arren, orain arte merkatuan ez zegoen jendarterako metodorik.

Hutsune hori betetzeko asmoz idatzi dut liburu hau, euskaldun guztiek (irakasleek eta ikasleek, edo beste edozeinek) hika egiten goitik behera ikasi ahal dezaten; euskaltegi eta irakasleoi, beste tresnekin batera, hika-metodo bat onuragarri izango zaizuelakoan.

Liburu euskarrian sarean eskuratu daiteke Hikasi, Lulu argitaratze zerbitzuaren bidez hain zuzen ere. Jakina eta mila bider esanda dugu teknologia berrien bidez testuak euskarri elektronikoan argitaratzeko aukerak ugaldu egin direla. Baina paperezko euskarriaren argitalpenera ere zabaldu dira aukera berriak. Lulu zerbitzu honek POD (Print On Demand, eskatu ahala inprimatu) sistema baten bidez kostoak merketu eta tirada gutxiko liburuak zabaltzeko aukera ematen du. Beraz, badakizue, honez gero arbola eta umea badauzkazue...

Hitanoa klasean

Aukera ona izan daiteke euskaltegietan hitanoari zer trataera eman zaion begiratu eta hartaz jarduteko. Ausartuko naiz zertzelada batzuk botatzen (errematea zuen esku).

• Ni naiz, hi haiz, hura da....- Zer da "hi haiz" hori? -A,.. ez da erabiltzen. Zenbat bider bota dugu gezur hau? Ze, gezurra da, ezta?
• Ikasleak hitanoa X. mailan ikusi egin behar du. Zer esan nahi du "ikusi" horrek? Ikasi-ren sinonimoa ote da? Zertarako-zergatik "ikusi" behar da? (galdera da, ez ironiazko baieztapena).
• Hika oso zaila da. Hala da? "Ikusi al dek?" bat ezin du hasierako mailako ikasle batek ulertu? Aditz paradigma osoa ikasi barik ezin da hika egin? Hika erabiltzea hiketan berba egitea da soilik?
• Euskaldun askok ez dute hitanoa erabiltzen. Hala ere, euren berbetak ez du ez adierazkortasunik, ez hurbiltasunik galdu. Ezta?
• "Hitanoa lantzeko ikastaroa", egin dira horrelakoak inoiz. Zelako jendea eta zeren bila dator halako ikastaroetara? Goi-mailako asuntua da hitanoa?
• "Hemendik aurrera hikan egin behar dugu". Batzuetan bota dira horrelako enbidoak euskaldunen artean (berriak nahiz zaharrak). Horrelakoetan gure amarekin akordatzen naiz. Berrogei urtetik gora auzoko andrearekin (adin eta kategoria sozial berdintsukoak biak) "de usted". "Beti egin dugu horrela, orain zelan aldatuko dugu?".
• Hitanoa (forma) propio landu duen irakaslerik ezagutu dut. Ikasleek asko ikasi dutela uste izan dute halakoetan. Merezi du?

INPUTetik OUTPUTera. Bigarren hizkuntzaren eskurapena: irakasleentzako gidaliburua

Amaitu berri dut liburu honen irakurketa eta hainbat ideia botatzera ausartuko naiz.

Lehenik eta behin, oso liburu interesgarria iruditu zait. Irakurterraza da; adibidez hornituta dago, hainbat hizkuntzatakoak baina itzultzaileak ondo ekarriak euskararen kasura hainbatetan; eta irakasleok ditugun hainbat intuizio paperera dakartzana. Hori bai, hizkuntzen eskurapenaz ari da, eta ez ikaskuntzaz. Eta eskurapena dioenean, hitz egiteaz ari da. Egileak esaten duen moduan, pertsona batek ingelesez dakien galdetzen dugunean, ez gara ari ingelesez hainbat gauza egiten ote dakien, baizik eta hitz egiten dakien, egoera guztietan.

Eta, alde horretatik, onena denok etxera joatea delako sentsazioa geratu zait. Ze, izan ere, planteatzen baitu eskurapena eta ikaskuntza independenteak direla bata bestearengandik. Zentzu honetan, oso eredugarria iruditu zait 106. orrialdean dagoen pasarte bat:

"Bihurtzen" al da jakintza esplizitua jakintza inplizitua? [kontuan hartu berarentzat hizkuntzaren jakintza inplizituak adierazten duela soilik hizkuntzaren eskurapena] BHEko [Bigarren Hizkuntzaren Eskurapena] aditu gehienen iritziz, ez. Jakintza inplizitua sortzeko "bideratzailea" edo "lagungarria" izatea ez da arau inplizitu "bihurtzea". Analogia bat eginez, jo dezagun pertsona batek hanka apurtu duela eta makuluez dabilela. Makuluek lagundu egiten diote ibiltzen, baina horretaz gain hanka geldirik izaten laguntzen diote. Geldirik izan behar du hanka (eta kaltzioa hartu eta abar) hautsitako hezurra osatzeko. Hanka osatzen zaionean ez dugu esaten makuluek osatu diotenik edo makuluak pertsonaren hanka bihurtu direnik. Osatzen lagundu diotela diogu.

Beraz, nolabait esatearren, gure lana izango litzateke pertsonak nolabaiteko laguntza izatea bigarren hizkuntzan maneiatzeko; bitartean, Garatuz Doan Sistema (tarteko hizkuntza, gure berbetan), horixe, garatuz joango da, input komunikatiboarekin harremanetan badago.

Uste nuen Krashenen jarraitzaileei ez zietela, jada, argitaratzen; baina haren kutsua sentitu dut hainbat momentutan. Eskurapenaren gakoa inputean dagoela diosku: zenbat eta input gehiago jaso, orduan eta arinago gauzatuko da eskurapena, esanahia bilatzen, lehenengo, eta esanahia eratzeko forman, gero, arituko baita bigarren hizkuntza eskuratu nahi duena.

Outputaren funtzio lagungarria ere azpimarratzen digu, beti ere, zentzu komunikatiboa badu, eta elkarreraginean gauzatzen bada; elkarreraginak dakarren esanahiaren negoziazioa da, Van Pattenentzat, gauzarik interesgarriena.

Gure eskolei begira, honako ondorio nagusiak ateratzen ditu (189. or.)

• zenbat eta input gehiago, hobeto (zenbat eta gehiago oinarritu esanahian eskola, orduan eta hobeto); [hori bagenekien]
• zenbat eta interakzio [maila eta norabide guztietan] gehiago, hobeto; [hori ere bagenekien, baina ez dakit zer neurritan hartzen dugun kontuan]
• ikasleen ekoizpen guztiak esanguran oinarrituak edo komunikatiboak izan beharko lukete; [hau ere, jakin arren, ez dakit gure teoriak eta praktikak bat datozen]
• forma (edo gramatikaren irakaskuntza) arretagunea izanez gero, esanahian oinarritu beharko litzateke eta inputari edo komunikazioari lotua [idem]; eta
• kontuz ibili beharko ginateke ikasleengandik ze espero dugun [ikasleei esijitzen dieguna egingarria ote da?]

Baina, bestalde, eskurapen prozesuaren inguruan ematen dituen hainbat eta hainbat azalpen oso-oso interesgarriak iruditu zaizkit; hainbat gauzari esplikazioa aurkitu diedalakoan nago. Eta, Van Pattenek berak esaten duen moduan, hizkuntzaren eskurapenaren inguruko hainbat gako baditugu, errazago izango zaigu non eragin erabakitzea.

Hori bai, hainbat azalpen ematen ditu egia unibertsalak balira bezala. Irakurtzen duzunean, ba, pentsatzen duzu: "halako aditu batek esaten baditu... kontxo! egia izango dira"; harik eta azaltzen duen arte zergatik umeek ikasten duten lehenago AMA esaten AITA baino (Ma ahoskatzen errazago ikasten omen da, Ta ahoskatzen baino), eta nire eta nire ingurukoen kasuaz konparatu: nire koadrilakoen ume guztiek ikasi dute lehenengo AITA esaten, eta gero AMA; beno, nireak oraindik ez du AMA esaten. Orduan, egia unibertsal horiek zalantzan jartzen hasten zara.

Baina, orokorrean, oso liburu interesgarria. Irakurri, eta gehitu honi irakurketa berriak.

Itzulpen saila, liburu berria: INPUTetik OUTPUTera

Nire hitzak ez du gauza handirik balio. HABEk 5. maila asmatu ez, baina liburu berria daukagu itzulpen sailean: Bill VanPatten-en Inputetik outputera. Bigarren hizkuntzaren eskurapena: irakasleentzako gidaliburua.

Liburuaren hitzaurrean eta hasieran irakurtzen denaren arabera, hizkuntzaren eskurapenaren inguruko teoriak eta ikerketen berri ematea du helburu, era erraz eta argi batean, aditu nahiz ez adituentzat.

Hemen daukazue jatorrizko liburua Amazon-en, eta hemen liburuari buruzko erreseina gaztelaniaz (pdf).

Bill VanPattenen inguruan webgune honetan aurkitu dut autoaurkezpen laburra (aspaldikoa dirudi).

Esaten den bezain irakurterraza den konprobatuko dugu.