euskaltegiak

Desioa eta errealitatea

Gaurko, irailak 11, hirugarrengoz tradizio bihurtzeko bidean dagoen ekitaldia dago iragarrita: EAEko Ekitaldi Akademikoaren hasiera ekitaldia, HABEk antolatuta. Badakizue dakizuenok, autoritate eta ordezkarien berbatxu batzuk, hizlari baten hitzezko hitzaldia, eta luntxa aka pintxo jana. Behin baino ez naiz egon eta ez dago txarto, kexatzen behintzat ez gara hasiko. 

Aurten baina, Murphyren atzaparrek bete-betean harrapatuta berriro joan barik. Tira ba, jarduteko uneak eta lekuak egongo dira bestela. Pena ematen dit aurtengo gonbidatuari entzuteko aukerarik ez izatea baina.

Iragarri aurretik ez dut ezagutu izan Juli Palou. Puntuak galdu ditut honez gero, baina hala izan da. Bitxia da haren izena ezaguna ez izana gainera, Bartzelonako Unibertsitatetik hizkuntzen irakaskuntaren inguruan dabilen mogimendu interesgarriaren erdigunean dago Palou nonbait, eta HABEkoek utzi diguten hitzaldiaren laburpenean (pdf, eta pantailari buelta emanda irakurrita), zerbait berria kontatzera datorrela iruditu zait. Gai batzuk igarri ditut hortik: hizkuntza ikasleren nortasuna, nortasun horren osaketa, bilakaera horren narrazioa, "niaren idazketa"...

Idazketak, adierazteaz gain, pentsaera eraikitzen du. Norbanakoak bere buruaz, bere esperientziaz idazten duenean, bere burua banatzeko aukera du, eta, beraz, bere buruaren alderdi berriak aurkitzeko egokiera. Niaren idazketa gogoeta egiteko aukera bilakatzen da, norberak pentsatzeko abagune eta ikasten ari den pertsona moduan bere burua ikusteko egokiera.

Eta laburpen hori irakurrita -apur bat kriptikoa akaso, baina horregatik iradokitzaileagoa- pentsatzen jarri naiz hizkuntza ikasteak zer ekarri digun horretan ibiil garenoi , zelan ez garen ibili sarri gauzak esateko modu berri baten bila soilik, eta ibilbide horrek gugan azken batean ergina izan duela konturatu. Eta akaso esperientzia horren berri emateak norberari zein entzun-irakurtzeko gogoa-zortea-patua daukanari zerbait piztuko ote dion.

Esan dut ba, kontu berria eta interesgarria. Lastima zuzenean entzun ezin izana. Inork kontatuko ahal digu! (esperantza handi barik)

Dena dela, Palou ezagutu ez, eta internetomanook hartuta ditugun bizioen artean ez dakiguna segidan gogelatzea denez, hantxe hasi naiz Palouren berriren bila. Eta tontamentean irakasleen prestakuntzan jardun duela jakin dut, eta horretaz idatzi duela, eta berak parte hartutako liburu pare bat Google Books-en topatu. Artikulu baten titulua gustatu zait gainera: "Els professors de llengua: entre el desig i la realitat". Horixe, desioa eta errealitatea, prestakuntzarekin dudan sentsazioa deskribatzeko hitz bi horiexek hautatuko nituzke neuk ere.

Prestakuntza, ene! Uztailetik hona, Miramarreko ikastarokoak, hangoei ekiteko sasoia heldu da bada. Buelta pare bat ematen hasi beharko dugu.

Kartelak eta afixak

Badakizue, iraila eta ikasturte guztirako bezeroak topatu behar du gure industriak. Urtero egin dugu publizitate kanpainen aipamenen bat, oso tradizionala gehienetan, kalerako kartel-afixa eta halakoei atxikirik. Izan ere, interneten sartuta kalerako kartelen kopiak topatzen dira gehien bat.

Tira, aipamena egingo dugu beste barik (adituen urteroko analisi serioaren esperoan ;-)), orain arte sarean harrapatu ditudan laurak (baten bat gehiago balego, esan eta ekarriko dugu hona).

Zer deritzezue?

AEK, hurbiltasuna eta identitatea ("garena")

 

Udal Euskaltegiak (Gipuzkoakoak ala denak?). Elkar ulertzea, baina "gu gara" hauek ere.

IKA: metodo(logi)a hauen ardatza

Elkarlan: bidea zein den erakusten.

Egunerketa:

Aipatu gabe utzi dut Nafarroako euskara zerbitzu batzuek martxan ipini duten euskafe kanpaina. Web (http://www.euskafe.com/), bideo eta guzti.

Hemen logoa

Eta bideoa

AEK-koek ere bideo bat sareratu dute:

Abian... edo

Ume hau uztailetik eduki dugu oporretan eta galbana guztiarekin ere, kartera hartu eta eskolara bidean hasi beharko da. Nagiak atera eta aurrera goaz berriro, baten batek espabilatzen lagunduz gero, hobeto... je, je...

Ikasturtearen kontzeptua zalantzan ipini gura izan nuen duela urte pare bat, eta inoiz baino ikasturtetuago gatoz 0910 honen atarian, igartzen da jauzia, eta irail guztietan bezala, urrira arteko sprint honetan dena desberdina izango delako sentsazio hori, ekainean hankaz gora akabatzen dena.  Hau bai, hau desberdina izango da, beti horrela, baina tira, akaso oraingoan asmatuko dugu. Inoiz baino galdera gehiago daudela-edo iruditzen zait, betikoak baino ez dira izango asko, baina nonbaitetik hasiko gara, galderak botatzen. Dena berdina izan ote den ebaluatzeko modua izango dugu hemendik hilabete batzuetara sikiera...

• Urrian zenbat jende etorriko da euskara ikastera? Bale, betiko galdera da hori, urtero-urterokoa. Eta urtero-urtero geratzen gara zorioneko 40.000 horien bueltan. Baina aurten ere kopuru horretan ibiliko gara? Tatxaaaaan! Aurreko urteetatik hona baldintza berdinak dauzkagu? Jende gehiago edo gutxiago ekartzeko eskapatu zaigun arrazoiren bat bada tartean?
• Krisia zer den jakingo dugu geuk ere? Krisia gora eta krisia behera dabiltza han eta hemen. Gure sektorean gutxitan ibili da berba hori orain arte eta aurreko galderaren katean sar liteke krisiaren kontu hori azken batean, baina krisiak jotzeko era ugari dago, onerako ere izaten ei da kasuren batean.
• Etorriko diren horiek daukagunarekin konformatuko dira berriro ere? Konformatuko gara gu ematen dugunarekin? Denak konformatzeko moduan ibiliko gara? Konforme geratuko gara?
• Sorpresarik egongo da aurten? Denak jarraituko du betiko bidea? Sorpresak onerako, txarrerako edo alferrik izango dira? Zerbait berria behar genuke aurten han eta hemen esan eta entzuten diren batzuen arabera, ezta?
• Hemen aurreko urteotako erritmoa jarraitzeko moduan egongo gara? Zer egingo dugu txiringo honekin? Aldaketaren bat beharko dugu? Ausartuko gara?
• Enpin, amaitzeko Aizu! aldizkariko txori haren estiloko bat ekarriko dut: Noiz euskaldunduko ote dugu Euskal Herria? Galdera politikoki ez zuzena izateko bidean da honezkero, baina hor dago, ezta?

Ez gara igarleak, eta ez dugu erantzunik oraindik izango, beraz, daukagunari ekiten hasiko gara bitartean. Noiz arte iraungo dugu honela? Galdera ona...

Batzorde akademikoa

HABEren Batzorde Akademikoaren bilera daukagu gaur. Duela urtebete deitu ziguten azkenengoz. Bilera hartan HABEren 25. urteurrenaren berri eman ziguten besteak beste.

Azaroan egin ziren ospakizunak, jardunaldi akademikoarekin amaitu zirenak, eta jardunaldi hartan datozen urteetarako ildoak zehaztearekin batera, helduen euskalduntzearen adierazle sistema aurkeztu zen. Hura Batzorde Akademikoan aztergai izango genuela esan zen, eta bileraren gai-zerrendan dugu hain zuzen ere.

Zer esanik ez dago HABEk azaroan aurkeztu zituen asmoak zertan geratuko diren EAEko hauteskundeen ondorioz Gasteizko gobernuan egon den aldaketak baldintzatu ahal duela, eta seguruenik hori dabil une honetan denon gogoan, batzorde akademikoaren funtzioak, pisua eta esanahia bera ere barne. Bilera hau uneak baldintzatuta dator oso beraz.

Bitartean, etorriko dena neurri handi batean Lakuako mekanismoak kontrolatuko dituzten alderdien menpean dagoela, ez naiz iragarpenak, kinielak eta aieruak egiten hasiko orain. Neurri batean edo bestean horretan gabiltza denok seguru asko, baina zer daukagu oraingoz zehazki? 

Atzo PSEk eta PPk sinatu zuten akordian (pdf) hau diote Política lingüística atalean:

Revisión de los planes de euskaldunización en aplicación a la luz de los consensos alcanzados en la Ley de Normalización del Uso del Euskera de 1982 y su uso social efectivo en la actualidad.

Berrikuspena dator nonbait. Zelakoa eta norainokoa, batek jakin. Alderdi horien orain arteko ibilbideari, esanei eta eginei erreparatu beharko zaie duda barik, edo helduen euskalduntzea eta hizkuntz-politikaren arduretan jarriko dituzten pertsonen ideiei, asmoei, interesei, filiei eta fobiei bestela.

Ideia egiten lagungarria izan daiteke sozialistek euren hauteskunde-programan (pdf) esandako batzuk berriro ekartzea:

Defensa de un modelo lingüístico basado en el respeto a la diversidad; un modelo con reflejo en el sistema educativo que garantice la transmisión del euskera a las nuevas generaciones y que atraiga al mundo del euskera a los no vascoparlantes, sin repelerlos ni forzarlos a un aprendizaje impuesto cuyos resultados han sido en demasiadas ocasiones desoladores.

[...]

Un Gobierno de cambio presidido por un Lehendakari socialista aplicará una política activa de defensa del euskera. Desechará toda práctica sectaria en la política lingüística, para fomentar el idioma como patrimonio de cultura y comunicación de los ciudadanos vascos. La lengua nunca será tratada como elemento identitario de una parte de la población vasca y se preservará su gestión de intereses políticos. El desarrollo de esa gestión será labor de técnicos reconocidos, en el marco de una política lingüística integradora que partirá del principio de que el euskera es, junto al castellano, lengua oficial de la CAPV y patrimonio de sus ciudadanos, y que reconocerá la diversidad sociolingüística  actual como un valor en sí misma y no como una situación que deba y pueda ser forzosamente superada a base de decretos.

[...] 

Democratizando la política lingüística, para residenciarla en las instituciones representativas del País Vasco (Gobierno y Parlamento), y no en instancias privadas.

[...] 

Introduciendo también la evaluación continua en el IRALE, para que el enorme gasto público que implica el proceso de euskaldunización del profesorado se refleje en unos resultados aceptables. El IRALE, tal como hoy funciona, no está cumpliendo sus objetivos. El sistema de examen único, en convocatoria única, hoy en vigor para determinar la adquisición de perfil lingüístico, es injusto y anacrónico. Por ello, adquirimos el compromiso de introducir un sistema que permita computar la evaluación continua de los profesionales de la enseñanza durante el período de aprendizaje en el IRALE, de modo que este proceso de euskaldunización equivalga por sí mismo al menos a un 50 % del resultado final de acreditación del perfil, dejándose al otro 50 % para la prueba final.

[...] 

Evaluar los niveles de uso y no sólo de conocimiento. A la hora de obtener datos sobre niveles de uso o de conocimiento utilizar sistemas más fiables que la mera respuesta individual (autoopinión).

[...] 

Realizar una política de subvenciones a la producción de materiales, no discriminatoria, que se fije en criterios de calidad (no de cantidad) y de complementariedad (cubrir huecos del mercado). Todas las subvenciones con fondos públicos estarán sometidas a un control estricto con criterios de eficiencia a los fines perseguidos, para lo que se hace necesario una evaluación permanente de los resultados. De esta manera, se terminará con los clientelismos,
alejando toda utilización ideológica y partidista. Se impulsará de forma especial el desarrollo de modalidades innovadoras para el aprendizaje y autoaprendizaje del euskera (elearning, medios digitales y audiovisuales, etc.).

[...] 

Resolver los problemas que se plantean en el acceso a las Administraciones Públicas, mediante la normalización y homologación de los estudios que se realizan en los euskaltegis, las Escuelas Oficiales de Idiomas, exámenes EGA o los estudios en la Enseñanza Obligatoria y Bachillerato. Clarificar el futuro de los servicios de euskaldunización de adultos: papel de Habe y red de euskaltegis. También habrá de clarificarse el papel que debe jugar la enseñanza del euskera promovida por el Gobierno Vasco a través de EITB e Internet.

[...] 

Cuantificar los recursos públicos puestos a disposición del proceso de euskaldunización (personal, cupos, presupuestos...) para lograr un acercamiento al análisis de costes resultado.

[...] 

Zehaztapen handirik ez, nolanahi ere, hauteskunde kanpainetan esaten direnetatik egiten direnetara badakigu zer alde egoten den, baina epe labur-ertaineko prospektiban gabiltzala nondik nora jo daitekeen abiapuntu modukoa daukagu hor. Esperoan segituko dugu bestela ere.

"Euskaltegi" programetan

Etxetik mugitu barik eta goiz osoan telebista-irratirik piztu barik ere ez zara libratzen: lore-banatzaile amateur-interesatuak etxeko atariaren ondoan, doinu ozeneko furgoneta musikalak, atezain automatikoan betiko postaria ez diren postariak postontzia postakoak ez diren postazalez betetzen...

Opari botaniko, musikal eta postal interesatu asko, bai, hauteskundeak. Eta interesaren interesa dela eta, pentsatu dut une batean "Eta guri zer interes piztuko digute hauek guztiek?". Eta proba tonto bat egin dut. Ez da Mikelek lehengoan egin zuenaren parekoa inondik ere.

Haien bila joan naiz interneten. Hauteskundeetan inportanteena programak ei direla, bilatuko dut "euskaltegi" hitza programetan.

Lehenengo inpresioa. Askotan esan dut nahikoa dorpea naizela gauzak aurkitzen, baina alderdien webguneetan, edo hausteskundeetarako berariaz prestatu diren webgune gehienetan kostatu egin zait programetara heltzea. Batzuen kasuan ez dut aurkitu. Beraz, ikusi ez dudan programaren bat badago, esadazue mesedez.

Emaitza, bitxia. "Euskaltegi" hitza EAJ eta PSEren programetan baino ez dut aurkitu.

Hona aipamenak:

EAJren programan (pdf)

Euskaltegien sarea sendotzea, urtero 8.000 euskaldun berri izan daitezen. (70 orr., Erabileraren sustapena azpiatalean)

Helduen euskalduntzearen arloan, euskaltegi sarearen ikasketa eskaintzen aniztasuna eta kalitatea sendotzea presentziazko zein semi-presentziazko ikastaro eta autoikasketakoen bitartez. (orrialde eta atal berean)

PSE-EEren programa (pdf, euskarazko bertsiorik ez dut aurkitu, balego esan)

Resolver los problemas que se plantean en el acceso a las Administraciones Públicas, mediante la normalización y homologación de los estudios que se realizan en los euskaltegis, las Escuelas Oficiales de Idiomas, exámenes EGA o los estudios en la Enseñanza Obligatoria y Bachillerato. Clarificar el futuro de los servicios de euskaldunización de adultos: papel de Habe y red de euskaltegis. También habrá de clarificarse el papel que debe jugar la enseñanza del euskera promovida por el Gobierno Vasco a través de EITB e Internet.(64. orr. Una estrategia de desarrollo cultural desde el bilingüismo atalean)

Besteetan ere saiatu naiz topatzen. PPren programan (pdf) ez da "euskaltegi" hitzaren agerpenik, EArenean (pdf) ere ez, EBk ez du programa dokumentu batean jarri, baina webgune osoan "euskaltegi" bilaketa eginda ez dut emaitzarik lortu. D3Mren webgunean ez dut hitzaren aipamenik aurkitu, Aralar alderdiarenean ez dut programa modukorik ikusi bilatzeko, eta UPyDren 33 proposamen hauen artean ez da hitz hori erabili. 

Esan bezala, norbaitek ikusten badu nik ikusi ez dudanik esaizue, mesedez. 

Bestalde, honek derrepenteko jolasetik dauka gehiago azterketatik baino. Euskara, euskalduntzea, hizkuntza eta halako berbak ere bilatu daitezke ideia zehatzago bat izateko. Hala ere, jaso dugun lagintxo honek ere zer komentatua eman dezake akaso.

EAJk eskaintzaz dioena beste nonbait entzun dudala uste dut. PSEk etorkizuna argitu nahi digula dio, baina zer, nola eta norantz argitu? EITB eta internet-erantz?

Azken batean, geroak erranen. Edo zeuek erranen.

IV inkesta soziolinguistikoa eta Euskara 21

Lehengo ostiralean HABEren jardunaldi akademikoko dance-aren ondoren, arratsaldean euskaltegi sare batzuetako martxosook chill out apur bat izan genuen Bilboko Euskararen Etxean. Badakizue, session batekin nahikoa ez, eta after hours baten bila hasten direnetakoak gara.

Hantxe beraz AEK, IKA eta Batuzeko 20 bat lagun DJen zain. Laster agertu ziren: Patxi Baztarrika EAEko Hizkuntza Politikarako sailburuordea, eta Erramun osa HPSko koordinazio zuzendaria. Sessioneko programa:

• IV inkesta soziolinguistikoaren emaitzak eta ondorioak
• Euskara21 hausnarketa eta foroa.

Baztarrikak hasi zen inkestarenak jorratzen. Datuen azalpena nahikoa grafiko eta amenoa egin zigun (beste session batetik gentozela estimatzekoa dena). Funtsean hainbat lekutan azaldu dituztenak eta, adibidez, hemen dituzuenak.

Gauza batzuk apuntatu nituen.

• 2006ko datuak dira, urte horretan hogei urte lehenago baino 300.000 elebidun gehiago daude. Haietatik 100.000 inguru helduen euskalduntzeren fruitua direla estimatzen da.
• Elebidunaren tipologia aldatuz joan da. Herri txikietatik ingurune urbanoetara, adinaren batez bestekoa beherantz. Oraingo elebidunaren tipologia hau dela esan daiteke: Ingurune urbanoan bizi den gaztetxoa ama-hizkuntza erdara duena.
• Erdaldun elebakarren kopurua beherantz egin du etengabe.
• Euskara jende gehiagok daki, erabili ere gehiago egiten da horren ondorioz, baina oraingo elebidunak ez du euskara lehengo elebidunak baino gehiago erabiltzen.
• Ideia pare bat azpimarratu zituen Baztarrikak, dagoeneko ezagunak: familia-bidezko transmisioa da euskarari geroa emateko giltza nagusietako bat, eta elebidun pasibo gehiago behar dira.
• Euskarari "modernitate" ikutua eman behar zaio, eta elebakarrak euskal mundura erakarri egin behar dira, ezin ditugu erdal mundura kondenatu.
• Euskara eskola eta euskaltegien bidez ari da transmitizen gero eta gehiago, horrek elebidun berriengan gabezia funtzionalak ekar ditzake: erregistro kolokiala, hizkuntzaren osagai afektiboa, familia-hizkera...

Ondorio eta gogoeta moduko batzuk:

• Estimagarria da erakunde publikoetatik euskalgintzan gabiltzanoi gauzak zuzenean eta jarduteko aukerarekin ematea. Aurkezpena landuta zeukaten biek eta nahikoa zuzen eta natural jardun ahal izan genuen. Entzuten denarekin edo hitz egiten duenarekin konforme egon daiteke edo ez, baina horrelako aukerak ez dira ohikoenak izaten, eta, berriro diot, estimatzekoa da.
• Elebi hitz-erroa han eta hemen:. elebiduna, elebitasuna, elebiduntzea, gizarte elebiduna, elebakarrak, elebidun pasiboak... Euskalgintzan berriz "euskalduna" izan da orain arte hitz-ardatza: euskalduntzea, euskalduna, euskaldun berria, erdalduna, Euskal Herri euskalduna... Hitzak hitz eta ideiak ideia, uste dut halako talka ekarri duela izendatze horrek. Bere logika eduki dezake: EAEn ofizialak diren hizkuntza biak jakin beharko genuke denok, inork ez luke "beste" hizkunza zertan ez jakin; eta horrela, eztabaida eta hausnarketarako gai izan daiteke, baina elebitasuna-diglosia bereizketatik hasita, elebitasun kontzeptua nahikoa estigmatizatuta eduki duten euskalgintzaren sektore aktiboenetako askori terminologia-jasa horrek ez dizkie belarriak asko goxatzen. Eta uste dut ez duela asko laguntzen euskalgintzaren gutxieneko sustengua eta adostasuna bilatzen.

HEAri begira

• Elebidun/euskaldunaren tipologia berriak gabezia funtzionalak eduki ditzake hizkuntz-erregistro informal edo "beroenetan". Hizkuntzarekiko identifikazioan eta transmisioan eragina du horrek, eta, ondorioz erabileran ere bai. Hemendik aurrera bizimoduko gauza hurbilenak euskaraz egiteko arazoak dituzten heldu euskaldunak gero eta gehiago izango dira horren arabera. Helduak euskalduntzea bada gurea, bistan dago hortik erronka bat etor daitekeela guretzat.
• Elebidun pasiboak behar ditugula dioskue behin eta berriz. "Pixka bat es mucho", 1 maila eta azpimailak garatu eta hornitu behar direla, elebakarrak euskarara erakarri behar direla, euskaraz jarduteko oinarri-oinarrizko gaitasuna behintzat lortu behar dela... Tira, ez dut ezetzik esango, baina:
  • Orain arte euskarara hurbildu ez diren elebakar askorekin -benetan "hurbilduko" badira- lan egin beharko da, eta ezagunak ditugu aspaldian kolektibo horretan  aurkitzen diren jarrerak, jokaerak, aurriritziak eta lan egiteko zailtasunak. Materialak eta (azpi)mailak egokitzeaz gainera, nago ez ote ditugun beste gauza batzuk ere egokitu beharko. Euskal mundura "erakartzeko" ahalegina egiteko prest egongo gara gehienok, baina ez da samurra izango.
  • Oinarrizko komunikazio-trebakuntza batekin konformatu beharko dugu askoren kasuan. Ondo, beti ez gara ibiliko "dena ala ezer ez" horretan. Baina oinarrizko behar izan komunikatibo horiek ondo identifikatu eta horra begira jarri beharko ditugu jarduna, metodologia eta tresnak. Dudan nago hala ere oraingo egiaztapen eta diru-laguntzen sistemek horretan lagundu edo lana kakaztu noraino egingo diguten.
  • Nik neuk beti pentsatu dut inor "euskal mundua" deritzan honetara ekartzeko biderik eraginkorrena hark "mundu" osasuntsua, bizia, komunikatua, ikusgarria eta irekia ondo-ondo ikustea dela. Eta ez naiz ausartzen esatera adjektibo horiek euskaldunen komunitatearen oraingo deskribapena egiteko onenak direnik.

Edonola ere, solasaldi interesgarria izan genuen Baztarrikarekin. Lehen esan dudan modura estimatzekoak dira horrelakoak, betiko hasiera ekitaldietako zeremonia-diskurtsoetatik aparte. Eta askotan ez bezala, komunikaziorako ateren bat irekita dagoela dirudi behinik-behin.

Horrezaz gain, Osak Euskara21 ekimenarren berri eman zigun labur-labur, aurrekoarekin luzatu egin ginen eta ez zitzaion tarte handirik geratu. Funtsean webgunean dagoen informazioa eman zigun eta horren ondoren parte hartzeko gonbidapena luzatu zigun guztioi eta gonbitea luzatzeko gonbitea ere bai, hemen doa beraz.

Erakunde eta sektore gehiagotako jendearekin ere arituko ei dira horrelakoetan. Beraz, zuetako inork horrelako batean parte hartu eta zerbait komentatu edo osatu nahi badu, hemen ere kantxa daukagu.

“Lehenak badu geroa”: Ekitaldi akademikoaren kronika laburra

Aitor Etxebarria | 2008, Abendua 1 - 01:23

Aitorrek ostiraleko jardunaldiko lehenengo laburpena bidaldi digu. Orain arte jaso dugun lehenengoa da, eta lehenengo albiste modura, eta gogoeta eta iruzkinetarako abiapuntu gisa ekarriko dugu hona.

Bestalde, asko ibili ginen apunteak eta oharrak hartzen eta falta diren gauzak batek edo besteak edukiko ditu. Era berean, seguruenik han egon ginen askok geure euskaltegi eta erakundeetan informazioa zabaltzeko ardura izango dugu. Denok ez dugu dena edukiko eta beharbada zati garrantzitsuren bat falta zaigu.

Falta zaizkigunak osatzeko, zalantzan ditugun zatiak argitzeko edo zuzenketak egiteko, Karrajuaren wikian jarri dugu testu hau, han bakoitzak bere ekarpena eginez denok informazio eta testu osatuagoak eduki ahal izango ditugu.

Zer? Egingo dugu proba elkarrekin osatzeko?Animoa, oso erraza da eta.

Wikia zer den? Oso erraza, denon artean idazten den testu bat, ikusi bideo hau bestela (azpitituluak euskaraz irteten ez badira, aukeratu beheko zerrendan).

Bestalde, jardunaldiaren inguruan iritzia, hausnarketa edo eztabaidarako animatuko zaituztegu Euskara irakasleak gunea erabiltzera. Han bota ditzakezue zuen mezuak, iruzkinak, ondorioak edo galderak.

Bide batez, ostiralean hizlari jardun zinetenok esandakoak idatziz jarri edo laburpenak egin badituzue, hemen jarriko dizkizuegu, nahi baduzue. Erabili formulario hau edo hau gurekin harremanetan jartzeko.

Hona hemen Aitorren laburpena. Eskerrik asko, Aitor.

1. Euskalduntze-alfabetatzea: ikasprozesuaren azterketa 2000-2001 / 2006-2007": Josu Perales - HABEko teknikaria

Josu Peralesek datu-andana luzea eman zuen azken ikasturteetako ikuspegi zabala eta osoa eskaintzen zuena. Emandako guztietatik hauek azpimarratuko nituzke:

Ikasle-irakasleen soslaia

• Emakumezkoen presentziaren nagusitasuna, irakasle zein ikasleen artean. Zergatia argi ez egon arren, hipotesi bezala plantaeatu zuen emakumezkoari dagokion sozializazio-prozesuetako nagusitasuna.
• Ikasle zein irakasleon batez besteko adinaren igoera orokorra.
  

  Gurea, dena den, gehiago hazi da. 2007An irakasleon batez besteko adina 38 urte bazen, ikasleena 34.

• Ikasleriak nolabaiteko “elite” sozial bat osatzen du, beren ikasketei erreparatzen badiegu, aspaldiko euskaldunaren itxura edo topiko “baserritarrarekin” hautsiz.
  Jatorriari dagokionez, atzerriko ikasle-kopuruaren etengabeko gorakada azpimarra genezake (egun 1425)
• Esperientziari erreparatzen badiogu, badirudi sektorea egonkortu egin dela. Izan ere, irakasleon %56k hamar urte baino gehiago daramagu zeregin honetan

Mailak, moduluak eta emaitzak

• Kontrakoa uste bazen ere, behe-mailetako matrikulazioa da nagusi. Behialako 1-6 urratsetan ematen dira matrikulen %50
• Emaitzarik kaskarrenak ere behe-mailetan ematen dira.
• Ikas-moduluen trinkotasunari dagokionez, beherantz egin du nabarmen ohiko modulu estandarrak (egunean bi ordukoa) eta gorantza doa etengabe autoikaskuntza.
• Batez beste, 200 bat ordu behar dira aspaldiko urratsa gainditzeko, 900 ordu A-2ra arte heltzeko eta 2400 ordu prozesu osoa bukatzeko. Beste hizkuntza batzuetan beste, omen.
• Urtero 4000 euskaldun oso berri inguru ateratzen dira kalera eta 1100 EGAdun (3. mailadun) ere bai

Etorkizunerako erronkak

Datu hauen argitan honako erronka hauek planteatu zituen Peralesek:

• Gizonezkoak erakarri
• Etorkinak ere HEAra erakarri
• Modulu trinkoagoetara ere erakarri, hauexek baitira, Peralesen ustez, behe-mailetan ematen den nolabaiteko porrota gainditzeko giltzetako bat.

2. Lehenengo mahai-ingurua: "Emaitzak nola hobetu"

Mahai inguru honetan parte hartu zuten:

• Mertxe Luzuriagak, Deustuko Euskara Irakaslegoko irakasleak
• Marian. Maizpideko zuzendariak
• Joseba Arbelaitzek, Hernaniko UEko zuzendariak
• Begoña. Leioako UEko Idazkari Akademikoak
• Mertxe Mugikak, AEKko koordinatzaile nagusiak.

Hiru galdera izan zituzten erantzun beharrekoak:

1. Nola hobetu HEAko emaitzak?

Hona hemen emandako erantzun batzuk.

Batzuek euskaltegietako barruko lana azpimarratu zuten:

• Zentroak kohesioa izan behar zuen; eta hau irizpideetan eta elkarlanean islatu.
• Horretaz gain, jarduera didaktikoaren kalitatea bermatu behar da: denboraren kudeaketa, Metodologia kontu handiz zaindu behar dugu... Klase orduari ahalik eta etekinik handiena atera
• Gainera, tutoretza-lana garrantzi haundiko kontua izan behar da: ikasle-irakasle arteko harremana, ebaluazio jarraia. Ildo honetatik, irakaskuntza ahalik eta indibidualena izaten saiatu behar dugu, ikasleen jarraipen egokiarekin
• Material ahalik eta egokienak eta ebaluazioa ere funtsezko elementuak dira.
• HEOKa eta Europako Markoa honetarako guztirako lagungarri zirela gaineratu zuen batek.

Baziren euskaltegitik kanpoko beste elementu batzuk:

• Batek baino gehiagok kanpoko jardunak azpimarratu zituzten: Mintzalaguna proiektua, “Liluratu” izeneko egitasmoa (liburu baten inguruko jarduna idazlearekin)...
• Honetan guztian euskaldun zaharren inplikazioa azpimarratu zuen baten batek. Azken batean ikaslea euskal komunitatearekin lotzea eta euskara baliagarria zela ikustaraztea lortu behar dugu eta beren motibazioa zaindu.

Azkenik, irakasleok ere zaindu eta babestu behar gaiztuztela azpimarratu zen: prestakuntza mimatu, lan-baldintzak hobetu, gizarte-mailako errekonozimendua areagotu...

2. Ikasleak modulu trinkoetara eraman beharra al dago? Hala izatekotan, nola?

Emandako erantzunak ordenatu nahian eta orokorrenetatik hasita, marko pedagogikoari tresnei baino garrantzia handiagoa eman beharra azpimarratu zen. Honekin batera berriro aipatu zen ahalik eta zuku eta etekinik handiena eman behar diegula ematen diren orduei.

Modulu trinkoetara erakarri beharra baino gehiago azpimarratu zen euskaltegian bertan egiten dena kanpoan egiten denarekin edo egin daitekeenarekin osatu beharra. Behe-mailetan garrantzi handiagoa izan behar du euskaltegikoak bertakoak, baina mailetan gora egin ahala kanpoan egin dezaketenak eragin handiagoa izan lezake.

Eta ildo honetatik euskal kulturaren kontsumorantz bideratzea aukera ona izan litekeela aipatu zen. Eta bide batez euskararen prestigioa eta erabilgarritasuna azpimarratu.

3. Eta irakasleen prestakuntzaz zer?

Hona hemen hasteko konstatazioa: kasu nahikotan pasoko lanbidea da gurea, soldata, ordutegiak, oporrak eta abarrek eraginda seguruenik. Alde horretatik lanbidea dignifikatu beharra ikusten da: lan-baldintzak hobetu, agian Hezkuntza-alorreko irakasleekin parekatu...Eta honen barruan kokatu irakasleen prestakuntza, irakasle hasiberrietatik hasita.

Gure teilatuari begira, jarrera aktiboaaren premia azpimarratu zen; hots, eroso eta bertan goxo ez geratzeari dagokiona. Honen haritik, ikerketa-arloa erabat geldirik dagoela nabarmendu zen.

Prestakuntza honetarako beste ezaugarri batzuk:

• Esperientziak trukatu, egiten denaren berri eman.
• Tutoretza eta Teknologia berriak, prestakuntzarako bi arlo premiazko
• Prestakuntza ofiziala eta arautua bultzatu. Ildo honeatik, Unibertsitate(ar)ekin nolabaiteko elkarlana sustatu

3. HABEren egitasmo berriak

3.1. HABEren egitasmo nagusiak

Joseba Erkizia HABEren Zuzendari Nagusiak, berak zuzentzen duen erakundeak esku artean dituen egitasmo batzuen berri eman zuen

• a) Giza Baliabideen prestakuntza, bai iraunkorra, bai hasi-berrientzatko oinarrizko prestakuntza didaktikoa. Bolognarako bidetik berrikuntzak.
• b) Mailen inguruan, 4. mailaren erreferentzialtasuna lortzen bidean, HEOKa osatu beharra azpimarratu zuen. 2008-09 ikasturtea dugula lehena 4. maila modu orokorrean eskeintzen dena.Laster burutuko da merkatuan dauden titulu guztien arteko konbalidazioa. Une honetan Hezkuntzako HEak eta Hizkuntza Eskola Ofizialetako titulazioak falta dira baliokidetza hau erabat gauzatzeko.
• c) Ikas-sistemen garapen osoa: presentziala, autoikaskuntza eta konbinatua.
• d) Nafarroa eta Iparralderako HEOKaren erreferentzialtasuna. Ildo honetatik, Iparraldeko EEP eta Nafarroako Euskarabideari HEOKaren garapena eskaini zaie eredu gisa, elkarlana sustatzeko asmoz.

3.2.Azpi-mailen egitasmoa

HABEko teknikari batek (Aintzane Ibarzabalek) egitasmo honen berri zehatzagoa eman zuen. Funtsean, A-1, A-2 eta B-1 mailak azpimailetan zatitu eta berauek zehazteko egitasmoa da. Honen premia edo justifikazioa Josu Peralesek emandako datuek erakusten duten hasiera maila hauetan ematen diren emaitza kaskarragoetan datza.

Honen emaitza litzateke ondoko azpimaila hauek bereiztea

• A-1.1 eta A-1.2 (A-1 mailaren barruan)
• A-2.1 eta A-2.2 (A-2 mailaren barruan)
• B-1.1 eta B-1.2 (B-1 mailaren barruan)

Berez ez litzateke izango urratsetarako itzulera bat. Une honetan azpimaila hauen helburu orokorrak eta zehatzak definitzen dihardute. Edukietan, komunikazio-jarduerak izango lirateke oinarri. Eta hauetan honako elementu hauek bereiztuko lirateke:

• Funtzioak
• Testu generoak
• Gaiak
• Adierazpen linguistikoak.

Honi guztiari ebaluazio irizpideak eta hizkuntza-lagin eredugarriak gehituko zaizkie.

3.3. Adierazle-sistemak

Xabier Elorza HABEren teknikariak eman zuen honen berri. Funtsean, euskaltegi bakoitzak bere ibilbidearen eta bere lanaren autoebaluaziorako tresna eraginkorra izan nahi du adierazle sistemak.

Euskaltegi bakoitzaren datuak, lurraldekoak eta EAE osokoak kontrastatzeko bidea emango dute. Bost urteko ikuspegia eskainiko dute, grafikoz ongi orniturik.

Hona hemen zein esparrutako datuak emango diren: ikasleak, talde ratioa,mailen banaketa, trinkotasuna, tipologia (aurrez aurre, autokikaskuntza...), birmatrikulazioa, asistentzia, urratsak ehun orduko, lorpenak mailaka, egiaztapenetara aurkeztuak, egiaztapen-frogetako emaitzak.

4. Bigarren mahai-ingurua: autoikaskuntza

2006. urtean egindako inkesta batean emandako datuen harira hiru azpitalde eratu ziren lanean eta gogoetan aritzeko:

• Autoikaskuntza
• Irakaskuntza Konbinatua
• Jarraipen Sistema

Lehenengo bi arloetan aritutako euskaltegi batzuen arteko mahai-inguru bana egin zen, bi urte hauetan burututako lanaren berri emateko.

Autoikaskuntzari zegokionean, Barakaldoko UE (Joxemari Lasa), AEK (Aintzane Goenaga), Mondragon Lengua eta Hegoelade euskaltegietako ordezkariek hartu zuten parte.

Hainbat kontu aipatu zituzten. Garrantzitsuenen artean hauek:

• Modalitate honetan parte hartzen duten irakasleen prestakuntza berezia, bai teknologiari dagokionean, bai sistemak eragindako ikasleekiko tratu bereziari begira.
• Hainbat elementu kontuan hartzekoak: teknologia eta metodologiaren arteko uztarketa, malgutasuna, i(ra)kas sistema honen aldeko hautua egin duen ikaslea kontuan hartzeko premia...
• Autoikaskuntzaren “abantailak”: ordutegi eta espazio aldetiko zurruntasunarekin etetea eta aukerak zabaltzea. Pertsonalizaziorako aukera handiagoak.
• Gabezien artean, “hoztasuna” eta besteengandik ikasteko traba gehiago, nahiz eta saretik eta sarean ere ikas daitekeen.

Bukatzeko, partehartzaile baten metaforarekin geratu ginen: Seguruenik, autobus-gidari izatetik taxi-gidaria izatera igarotzen ikasi beharko dugu. Eta taxi-gidari izatetik, auto-eskolako irakaslea izatera.

5. Ikaskuntza konbinatua

Parte hartzaileak Ulibarri, Maizpide, Barakaldoko UE, Leioako UE eta AEK-ko ordezkariak izan ziren.

Ikaskuntza konbinatua zer den hobeto ulertzeko Hizpideko azken zenbakian argitaratutako artikulu batera jotzea da egokiena;baina hitz gutxitan labur daiteke esanez aurrez aurreko eta ikaskuntza birtualaren arteko konbinazioa dela.

Ezaugarriak identifikatzerakoan, hezkuntzarekin lotutako ezaugarri hauek azpimarratuko genituzke: metodologia anitza; ez da konbinazioa huts eta ausazkoa: lehenengo ondo zehaztu beharra dugu nora goazen eta zer nahi dugun; komunikazio-aukerak ugaritu egiten dira sistema honetan;malgua da; pentsamendu kritikoa garartzera dator; pedagogia aldetik,ikaslearen protagonismoa areagotzen du; oso egokia da behar berezietarako;elkarreragina eta elkarlana sustatzen ditu; espazio-denbora mugak hausten ditu.

Antolaketaren aldetik, aurrez aurrekoaren etekina areagotzen du; ikasle-kopuruaren mugarekin hausten du; feed-backa bultzatzen du eta berau asinkronikoa ere izan daiteke; irakaslearen presentzia erraztu egiten du.

Azkenik, teknikaren aldetik, eduki digitalak eskura jartzen ditu.

Honek guztiak alde on asko ditu: autonomia sustatzen du (ikasleak nahi duenean eta nahi duen tokian aritu ahal da); eraginkortasunaren aldetik ere, errendimendua handitzen du,arretaren galera ekiditen du neurri handi batean; pertsonalizazio handiagoa ahalbidetzen du. Antolaketa aldetik ere erraztasunak ematen ditu.

Baina dena ez da urre. Izan ere,sistema honek ikasle tipo jakin bat eskatzen dut: autonomoa, IKTekin etxekotua... Irakasleari ere formakuntza berezia eskatzen dio. Eta materialaren aldetik, azkenik, egokitzapena eta birmoldaketa eskatzen du.

Irailaren 12koa da sistema hau arautzen duen ebazpena.

Bukaeran, HABEren Zuzendari Nagusiak guztion parte hartzea eskertu ondoren, ez zuen albo batera utzi honelako edo beste era bateko formatuko topaketa batzuk antolatzea.

Kaixo neska

Ez nauzu ezagutzen, nik zu bai. Ostiralean ezagutu zintudan. Barkatu atrebentzia, baina badakit 34 urte dauzkazula, bizkaitarra zarela (auzokideak ez gara izango?) eta  unibertsitateko titulua daukazula. Indiskrekzioa mortala  izan da, bai, arrazoiaz haserretuko zara nirekin. Baina -ez dakit zergatik- ezin dut agoantatu eta idatzi behar dizut.

Ez daukat asmo txarrik. Ez pentsatu horrelakorik, mesedez. Ez zaitut ikusi kaixomaitia.com-en, ez. Zure irudia beste leku batean ikusi dut. Polita zara argazkian, zure "look" hori apur bat modernitzatzea gomendatuko dizut akaso (barkatu berriro konfidantza eta lotsagabekeria).

Euskara ikasten ari zara, hori ere badakit. Zure irakaslea ere ezagutuko dut seguruenik, badakit hura ere emakumea dela, zu baino apur bat zaharragoa, baina lan honetan (ni ere irakaslea naiz, ez dizut esan, barkatu) jendeak beti ematen du gazteagoa eta freskoagoa. Apur bat golfoak garela uste dute batzuek, hori izango da arrazoia igoal. Baina beno, zaharrak ez gara, jendea baino zaharragoak ez behintzat.

Zuri idatzi ez idatzi egon naiz pentsatzen, ez da normala ezezagun bati besterik gabe horrela idaztea, baina lehengo egunean entzun nuen emakumeok "sozializatzeko" hobeak zaretela, eta animatu naiz idaztera. Neska hau niri entzuteko prest egongo da, seguru.

Gainera zure moduko jendea behar dela entzun nuen, euskaldunoi entzungo diguna, kostata baina entzun. Akaso horregatik idatzi dizut, beti entzuten didate betikoek eta jende gehiago behar dugu bizitzan. Eta horregatik idatzi dizut euskaraz gainera. Sentitzen dut hau "pixka bat" ez bada, baina daukat "mucho" zuri esateko.

Hori ba, gauza batzuk kontatuko dizkizut (oso aditz zailak esaten ditut?) neska. Nire intentzioak onak direla ikusteko eta zu animatzeko.

Begira, euskaltegietan gizon gutxi daude. Konturatu zara? Entzun dut gizonak ekartzeko zerbait egin behar dela eta laster igoal gizon gehiago egongo dira zure gelan. Ez dakit zuretzat albiste ona ala txarra den, edo asko inporta zaizun ere, baina horrela ez duzu sorpresarik hartuko.

Gero beste gauza bat entzun dut. Ekarriko dizute material berria. Bai, oraingoa zure look-aren denborakoa da. Ikusiko duzu ze txuloa! Beno, ekartzen dutenenean ez zaude euskaltegian igoal. Baina internetetik bajatzeko egongo da, ze, interneti buruz asko hitz egin zuten ostiralean, eta zu interneten ibiltzen zarenez.

Ez daramazu denbora asko ikasten (zuretzat agian bai) baina asko falta zaizu. Zelan dakit? Begira, -lagun baten abisu modura hartu- euskaltegian egiten duzun denbora kontrolatuta dago. Badakite zenbat ordu egin dituzun hor, zenbat "pira" egin dituzun, zenbat falta zaizun... Terriblea, ezta?

Ba, hemendik aurrera gehiago. Orduekin obsesio moduko bat dabil, neska. Ez dago kamararik euskaltegian, ez, baina kronometro pila bat dago ezkutatuta, egiten duzun guztia kronometratzen. Big Brother ez, "Big Clock" da hau.

Pena bat da, ematen du ez garela zugatik preokupatzen, eta ez da egia. Begira, zure irakasleari eta niri eta jende askori gauza hauek interesatzen zaizkigu: Gustura zaude? Ikasten duzu? Laguntzen dizugu? Animatuta zaude? Badakizu zer ikasiko duzun? Badakizu nola? Ondo egiten dugu? Zer pentsatzen duzu? Zertarako balio dizu honek? Zer lortu duzu? Agian ez zaigu gustatuko esango duzuna, baina jakin nahi dugu.

Ez dakit zure maila zein den. Beharbada zuk ere ez, ze, batzuetan esaten dute ezdakizer "maila", beste batzuetan zenbaki bat eta "urratsa". Gainera euskara ikasten ari diren lagun batzuk dauzkazu eta haien euskaltegian beste gauza bat esaten dute. Ze kristoa, ezta? Ba, esan digute laster denek deituko diotela berdin. Europako ez dakit zer mobida eta orain zure "nibela" deituko da abatbi edo abihirulau edo horrelako zerbait. Esatea zaila da, baina lortzen duzunean ikusiko duzu zer ondo geratzen zaren lagunekin: "estoy en abibat". Eta denek ulertuko dute gainera.

Batzuetan pentsatu duzu euskara ikasteko beste modu bat egon behar dela. Egunero klasera, horrela bi, hiru edo lau urte. Nekatu egiten zara, eta bizitzan gauza gehiago daude. "Eta ez daukazue besterik?" galdetu duzu euskaltegian. Eta esan dizute ezetz, edo badagoela autoezdakizer deitzen den gauza bat, baina ez duzu ondo ulertu zer den eta gauza konplikatua ematen du, arraroa.

Beno, ba orain edukiko dituzu modu gehiago euskara ikasteko. Betiko modura klasera joan, edo zure kontura ikasi irakasle baten laguntzarekin (tutorea esaten badute ez beldurtu), edo klasera joan baina gauza batzuk etxean edo ordenadorean egin, edo ipiniko dizute gauza bat beste batzuekin hitz egiteko, klase barik, hitz egin bakarrik.

Ea horrela hobeto ikasten duzun. Eta ea geuk ere ikasten dugun.

Tira, neska, nahikoa oraingoz. Plazerra izan da zurekin hitz egitea, benetan. Barkatu berriro nire atrebentzia, ez nizun molestatu nahi. Barkatu berdin-berdin hau entzuteagatik denbora kendu badizut. Euskara ikasteagatik dirua kendu eta denbora ere kentzea ez da oso dotorea, ez.

Hala ere, gauza gehiago dauzkagu zuri kontatzeko. Bai "dauzkagu", badakizu, "gu" (barkatu, "guK", la KA de los....). Ez nago bakarrik. Nik bezala, jende gehiagok ezagutu zaitu (ze lotsa, ez?), eta hemen dabiltza lagun horiek ere zuri zerbait kontatzeko deseatzen, ze, irakasleok kontakatilu batzuk gara eta beti gaude elkarri edo besteei dena kontatzen. Interneten ere bai. Batzuetan gezurren bat ere kontatzen dugu, je, je, je...

Begira ze kotilak garen.Lehengo egunean ehun eta piku bildu ginen zuri buruz hitz egiteko. Kepasada!

Baina lasai egon neska, asko maite zaitugu. Ezagutu zaitugunetik zutaz pentsatzen gaude, benetan.

Mxxxx asko