euskaltegiak

Hogeita bost +

Euskaltegietan diharduzuenok jakingo duzue honez gero, besteok zerbait entzun-irakurri duzue igoal. Aurten HABE erakundeak 25 urte bete dituela eta ospakizun-ekitaldi sorta izango dugu udazken honetan zehar. Lehengoan irratsaio berezia egin zuten Euskadi Irratian, eta bihar ekitaldi instituzionala izango da Donostian. Zerbait gehiago ere egingo da, HABEren webgunean edo Ikasbilen emango digute horren berri dagokion sasoian.

Ez dut HABEz hitz egingo baina. Biharko ekitaldian helduen euskalduntze-alfabetatzean 25 urte edo gehiago jardun duten lankideak omenduko dituzte, berrehun baino gehiago, haien artean hurbilekoak asko.

Lehengo egunean aurkitu nituen haietako batzuk, euskaltegian, lanean. Pozik zeuden, omenaldiak ilusioa egin die, eta egia da, seguraski egiten dieten lehenengo omenaldia da, euren lanagatik. Badakizue, beti aipatzen diren "benetako" omenaldi horietatik aparte: ikasleen eskertza, lankideen animoa eta abar.

Eta pozez ikusita poztasunetan pentsatzen jarri naiz. Lanbide honek zenbat poztasun eman dizkigu urteetan? 25 urte edo gehiagotan honetan jardunda inork "Eta zelako lana da zurea?" galdetuta, derrepentean botako genituzkeen laupabost adjektibo horietatik zenbatek edukiko lukete karga negatiboa eta zenbatek positiboa?

Hasiko gara akaso "gogorra", "ordu asko", "nekosoa", "ordutegi txarrak", "ikasleak ....." bezalakoekin. Beharbada "polita", "sortzailea", "jendea ezagutzen duzu", "harreman onak egiten dira", "motibagarria" bezalakoren bat tartekatuko dugu. Gazi-geza da bizitza eta gure lana ere bai, zer esanik ez.

Interlokutoreak -urruneko turista ez bada- segidan esango digu apika: "oso lan polita da", "kriston meritua daukazue", "euskarak asko zor dizu" eta halakoak. Eta halakoak entzunda batzuetan Afrikako muturreko txoko batean bizitza lanean sakrifikatu duen misiolariaren miresmenaren moduko bat barruntatuko duzu. Gutxi eta gutxiren truke ausartzen dira lurralde horietara bai. Beste batzuetan fedearen babesle gorenari edukitzen zaion errespetu-beldur moduko bat: "Honekin euskaraz egin behar da, irakaslea da ta". Bestetzuetan besterik ez eta helduei euskara klaseak ematera dedikatu den "pringaoa" baino ez zarela sentiaraziko zaituzte konturatu barik. Beste batzuetan.... zeuek esan.

Baina hainbat urteren bueltan, badakizu, atzera begira paratzen zara. Eta mingotsenak ere azukre puntu bat hartzen du nostalgiaren galbahetik pasatuta. Gerra elkarrekin sufritutako soldadu-taldean bezala, pertsonak dituzu gogoan, ez batailak eta oinazeak soilik. Haserreak eta riki-rakak tartean asko bai, ezin ikusiak eta maiseoak ere bai, bale, baina lotura bat egin da ia ohartu barik, gerrako beteranoak batzen direneko poztasuna.

Hogeita bost, hogei, hogeita hamar edo berrogei urte asko dira izan ere. Eta lotura hori ez dute historia liburuek (edo Wikipediak) azalduko. Konta dezatela sikieran egin dugunak ekarriko duena.

PD: Gerrako beteranoak, misioilariak... Dedio! A ze epopeia gurea! Honelako soinu banda beharko dugu.

PD2: Ondo pasatu bihar Donostian! Eta etzi, eta etzi damu eta hurrengoan, eta hogeita bost baino askoz urte gehiago...

Ikasteko ingurune soziala eskura

Euskara ikasi nahi duen baten kexa irakurri nuen lehengo egunean Euskara21en. Astirik ez euskaltegira joateko eta BOGAren bidez egin nahi lukeela, 1560 euro, Eusko Jaurlaritzaren webgunea sartu berriz, eta han 45 euroren truke egin omen daitekeen bitartean.

45 euroena lehenengo momentuan ez dut jakin zer izan den. Handik gutxira iragarkia ikusi dut ETBn: Ikasten.net hizkuntzan ikasteko plataforma, euskara barne. Hiru.com-en barneko zerbitzua da, bertora joan eta begiratu dut informazioan, 45 euro ez, hau debalde da bata! Egia da

Euskara21koak aipatu duena beste zerbait izango da orduan. Edonola ere, EJren eskutik euskara online ikasteko bi aukera (hirugarrenik ez badago behintzat).

Lehenengo erreakzioa. Baina hauek zer dabiltza? HABEren bidez BOGA kolokatzen digute, eta gero EJak berak debaldeko aukera zabaltzen du beste leku batean (eta beste sail baten esku seguruenik)? Prezioan halako aldea gainera! Lotsagarria, salagarria eta garri guztien parrastada...

Bigarren erreakzioa. Egunotan Hizpideren kontura bota ditugunak gogoan. Kontxo! Orduan euskara ikastea ez dago pentsatzen dugun bezain araututa. Debaldeko aukerak lehendik ere egon dira, baina orain administrazioa bera hasi da sustatzen. Eta aukera horiek debalde, eta libre. Beste zerbaitekin osatzeko modukoak alegia.

Ikaslearen autonomiaz sano jardun da azkenengo Hizpide horretan, teknologia aitzakia gehienetan. Hau da hau autonomia eta ikaskuntza konbinatua! Ikasi nahi duenaren esku aukera desberdinak jartzen hasi dira, berak aukeratu eta nahi duen modura konbinatzeko. Ez asko, egia esanda, baina egon badaude:

Adibidez. Ikasten.net-eko ikastaroa egin, praktika apur bat hartuta mintzapraktika egitasmoren batean sartu, bitartean lantzean behin han edo hemen dauden baliabideak eta ikasmaterialak erabili, hiztegia segapotoan kargatu, nonbaiten galdetu zalantzak, euskaraz zerbait irakurri, zerbait idatzi ere bai, euskaltegi edo zentroren batean ikastaro laburren bat egin, tailerren bat edo, doako ikastaroak bilatu... Posiblea da hau guztia une honetan, ezta?

Eta gu ultramodernook, PLE, ikaskuntza informala eta halakoak hemendik urte askotarako entelekiak bailiren, pentsatuaz interneteko webgune berri zoragarriren batek ekarriko dituela horiek guztiak (HABEri bonbila pizten zaionean akaso). Eta berton dugu uste dugun baino gehiago.

Ikas-paisaiarena gogoratu dut (ez dut ahaztu hobeto esanda). Eta ez da hori azken batean ikasteko ingurune soziala?  Ikasteko aukera ugari, eskuragarri eta norberak antolatzeko modukoak sustatzea eta eskaintzea? Ikaslea, irakaslea eta edukiaren arteko elkarreragina testuinguru, une, gune eta bide desberdinetatik jorratzea.

Eta Plistik dioen modura -erabat ados gure objektua den hizkuntza zein den eta zertarako ari garen jakinda- triangelu horri kubo itxura emanda, hiztunen komunitatearekiko elkarreragina gehitu, hau da, hizkuntza errealitatean erabiltzea ikasteko bidea eta gainera helburua ere badela aintzat hartzea. Ikasteko ingurune soziala emateko ezinbestekoa dela uste dut.

Baina muga batzuetatik harago joan behar da:

• Ikastea = ikastaroa = erakunde homologatua  ikuspegia.
• Ikaslea = matrikula ikuspegia
• Hausnarketa hau guztia teknologia kontuetara (teknologia = ordenagailua = internet = autoikaskuntza kateara hobeto esanda) soilik bideratzea.
• Ikasprozesuaren antolaketa = mailak = agiriak
• Irakaslea = irakaslea
• Ingurunea = ikastaldea / erakundea
• Helduen euskalduntze-alfabetatzea = euskaltegiak
• Euskaldunak = hori ez da gure ardura.
• Euskara = kontu sinbolikoa

Eta zer egin daiteke bada? Une honetan badira bideak, lehen aipatu ditugu batzuk. Baina horrez gain, esaterako:

• Ikasle eta irakasleen arteko komunikazio bide berriak ireki, ikastaroen mugetatik aparte. Adibidez, eta norberarengandik hastearren, euskara irakasle blogari-interneterook ikasi nahi dutenekiko kanalak jorratu.
• Ikasteko baliabideen bankuak hobetu, ugaldu eta ireki.
• Kontsultak eta aholkularitza puntualerako kanalak zabaldu.
• Euskaldun ez irakasleen ekarpenerako bideak jorratu. Ideia tonto baina interesgarri bat ingelesez.
• ...

Aukerak uste dugun baino eskurago daudela begitantzen zait.  Downes-ek dio errealitatea dela berrikuntzaren arerio nagusia. Baina orain esango nuke errealitateak berak dakarrela berrikuntza. Kontua da errealitatea ikusteko (edo ez ikusteko) erak daudela.

Irudia: e-Learning Interaction Matrix ( Jason Rhode).

Tendentziak

Azkenengo Hizpide irakurtzen eta gainbegiratzen ibili naiz egunotan, tarteka eta gain-gainetik egia esanda. Gauza interesgarriak irakurri ditut, ez denak.

Azkenengo zenbaki honen lehenengo aipamena egin nuenean, txiste modura, artikulu egile guztiak oraingoan HABEko teknikariak direla erreparatu nuen. Baina gainetik irakurrita ere, horrek zerbaiten zantzua ematen duela konturatu naiz. HABEko teknikariak artikulu hauek idaztea ez da seguruenik kasualitatea edo honetarako hartu duten berariazko lana, egiten ari diren lanarekin lotuta egongo da, eta, ondorioz, HABEn zertan ari diren traza hartzeko bidea emango digute akaso.

Lehenengo inpresioa:

Moodle. Ikasten gunea antolatu dute. Bistan da Moodle-i etekina atera nahi diotela. Halaxe igarri dut Mari Jose Lasheras eta Agurne Aizpitarte eta Natxo Guillénen artikuluetatik: Ikaskuntza konbinatua: gaia zertan den eta Web semantikoa eta sare sozialak hizkuntza ikas-irakaskuntzan hurrenez hurren.

Lehenengoan ikaskuntza konbinatua edo bLearning-i buruzko azalpen ona izan liteke, eta horretaz interesa daukanarentzat abiapuntua izan daiteke artikulua. Edozelan ere, aurrez aurreko jarduna osatzeko baliabide eta aukeren zerrenda moduko bat falta izan dela uste dut, denak Moodle-en amaitzen duela ematen du.

Beste artikulua apur bat nahastosoa suertatu dela begitandu zait. Web semantikoa, sare sozialak... gero wiki eta blogetara bueltatzen da, web2.0ra alegia. Kontzeptu horiek guztiak ez dira erraz definitzen, are gutxiago teknologia kontuetan aditu-aditu ez denari, baina artikuluan dagoen porrusaldarekin ez dut uste ez argitu ez interesa piztu denik. Edozelan ere, deigarriena egin zait Moodle sare sozialetan sartzea. Kontzeptua zabal-zabala eta lausoa da, baina orain arte gutxitan ikusi dut Moodle-en aipamenik sare sozialez jarduten denean. Bitxia behintzat, edo zer egosten ari den adierazgarria ere izan liteke. Moodle-en dena amaitzen den sentsazio antzeko bat berriro.

Teknologia tentuz aplikatu. Luis Mari Txabarrik artikulu bitan jorratu du IKTen aplikazioa. Triangelu didaktikoaren kontzeptuan hartu du oinarri uneoro. Azken ondorioa, teknologiarekin ez itsutu eta gogoan hartu pertsonek ikastea dela kontua. IKTen erabileraren arrisku pedagogikoez ohartarazi  nahi izan duela begitandu zait, eta elkarreragina, autonomia, oinarri pedagogikoez jardun du luze. Teknologiaren liluraren arriskuez sarri jardun da irakaskuntzan eta hizkuntzen irakaskuntzaren mundua. Egia da euforia moduko bat dabilela sasoi honetan, hala ere, ez dakit zehazki honek zer ekarriko duen gurera. Azken aipuak utzi nau pentsatzen:

Eskatzen du, azken batean, gure kurrikuluaren oinarriak berraztertzea.

Ez dakit honi zer interpretazio egingo zaion zehazki. Teknologiak azkenotan sortu duen zurrunbiloari aterkina jarri eta tentuz ibiltzea akaso. Dena dela, teknologia dabilen abiadurari ausardia apur batekin erantzuten ez bazaio, atze-atzean eta gaindituta geratzeko arriskua ez da txikia.

Testua eta diskurtsoaren azterketa. Pello Esnalek Kontaketa, azalpena eta preskripzioa: sekuentzia nagusiak-en aspaldi jorratzen dabilen bideari ekarpen berria egin dio. Testuaren pedagogia, diskurtsoaren analisia, testuaren arkitektura  eta ingurukoak. Duela hiruzpalau urte 4. mailan hasi da ezartzen eredu hau, eta egingo nuke asmoa dagoela ikasprozesu osora zabaltzeko. Beharbada, gakoa testuaren analisia bera zelan egin baino, horri i(ra)kas-jardunera ekartzeko eredu baliagarria aurkitzea da. Zalantza daukat gure ikasle tipoak zelan erantzungo duen diskurtsoa eta testua aztertzeari begira jarritako jardunbideari. Edozelan ere, irakasleontzat baligarria da duda barik, baina hortik etor daitekeenerako prestatu beharko da, badaezpada.

Nire barruntoak honaino ailegatzen dira. Irakurri duzuenok (eta ez duzuenok ere bai) zer barruntatzen duzue ari dela egosten Donostiako Vitoria-Gasteiz kalean.

Internet? Tiraaaaaa!

Irailaren ekuadorra pasatu dugu gaur. Aste pare bateko sprint-a urrirako, hau da, gure eskola gehienak hasteko. 40.000 etorriko ei dira aurten ere, eta publizitate kanpainak hasita daude. Etxeko buzoian hasi dira paperak agertzen, kalean ere kartelen bat ikusten da, metroan ere ikusten dira, telebista-irratietan agertu da spot-en bat edo beste.

Tira ba! Bueltatxo bat egingo dut euskaltegien webguneetara aurten zer nobedade dabilen edo. Webslides-en prestatuta daukadan aurkezpena entxufatu eta orriak pasatzen utzi dut. Kaka! Iaztik hona ez da ezer mugitu apenas, edo batzuek oraindik segitzen dute udako matrikulazio kanpainarekin edo beste batzuek webgunearen aingura aspaldian inkatu zuten, eta hortxe dago "matrikula zabalik" eternoa.

Baina ibili, bagabiltza, kalean, metroan, telebistan, buzoian... Eta interneti ez diogu kasurik ere egiten! (salbuespenak salbuespen)

Teknologia, webdosazero, webtresazero, sare sozialak, mundu birtualak, sarearen botere gero eta ikaragarriago eta ikaratzekoagoa omen... Mundua, komunikazioa, pertsonak, harremanak, portaerak aldatzen ari (omen) direla... O gu hemen!

Kartelak bilatu, kanpainak aztertu, kuxkuxeatu, saltsa apur iraileko sasoi kritiko honetan. Sarean behintzat ez dago modurik.

Gure "target-a", 40.000 horiek denak, analfabeto digitalak ote dira? Internetekoa matraka baino ez da? Teknologiarena ahoa ederto betetzeko berba potoloa besterik ez? Akaso hemen azken batean balio duena betikoa da, eta kitto? Akaso bai.

Baina sarean, geu barik, bada gure kanpainei kasu egiten dionik. Eskerrak!

Azterketitis kronikoa

Helduen euskalduntzeari buruzko artikulu interesgarri bi agertu dira egunotan erabili.com-en. Roberto Alkarterri hasi zen HABEren egiaztapen-mailak eta baliokidetza izenburu duenarekin, eta Bittor Hidalgok jarraitu du Atariko probak. Bai ala ez? artikuluan sokatik tiratzen.

Tituluak, probak eta azterketak dituzte biek mintzagai: proben (ez)egokitasuna, azterketitisa, haien inguruan sortzen diren arazoak eta ondorioak, kezkak... Bistan da egiaztatze-sistemak zer esana ekarri duela.

Era berean, bietan nabaritu dut lelo berdintsua: sistema honek zer hobetu asko dauzka, eta, oro har, zerbait "komunikatiboagoa" beharko litzateke.

Azkenotan "komunikatibo" hitza entzun-irakurtzen dudan bakoitzean mundu honetan egon bai, baina non-nola inork ez dakien zerbait aipatu dela izaten dut sentsazioa. Bestelan, hasiera batean ez dago konforme ez egoteko motiborik. Kontua berriz, hori guztia gauzatzeko orduan etortzen da, aspaldi etortzen izan da hobeto esanda.

Kontuak kontu, gauzatxo bat baino ez nuke azpimarratu nahi oraingoz. Ikasturte hasiera-hasieran (aurre hasieran hobeto esanda) gaude, eta azterketak eta tituluak gora-behera gabiltza dagoeneko? Gai hau beldur apur bat ematen hasi da. Ezta?

Loturak:

• HABEren egiaztapen-mailak eta baliokidetza (Roberto Alkarterri)
• Atariko probak. Bai ala ez? (Bittor Hidalgo)

Bertan Bilbo!

Ez da gauza ona izaten norberaren parrokiako kanpaiak baino ez entzutea, baina bilbotarroi, gure parrokia katedrala izanda gainera (a, hori ez da?), hainbeste kritikatzen (eta gorrotatzen) zaigun harrokeria puntu hori lantzean behin berreskuratzea ez zaigu txarto etortzen, San Antoneko zubiaren ingurutik hasita zortzi mendetan zehar gorpuztu den inperioko seme-alabok geure nortasun guztia galduko ez badugu behintzat.

Bertan Bilbo! hizkuntz eskakizunetako probetan galdetzen ez diren esamolde horietako bat da (nik dakidala behintzat, baina kontuz!). Gauza handi baten aurrean botatzen ei da, Bizkaian edo Mendebaldean erabilia dirudienez.

Eta Bertan Bilbo Aitor eta Pedro Zuberogoitiak atondu duten liburuaren izenburua ere bada. Artxanda eta Pagasarriren arteko troka eta bazterretan XX.mendean euskalgintza zer eta non izan den laburtu digute hirurehun eta hainbat orrialdetan.

Gustura irakurri eta hainbat gauza jakin ditut horrela neuk behintzat, gure aurretik asko izan direla, eta gaur egunekotzat ditugun kezka asko ez direla berriak, besteak beste.

Gauza jakina da beharbada "euskaltegi" hitza Bilbon sortu zela 1980en hasieran. Imanol Berriatuak hala bataiatzea gomendatu zien orduan hemen eratu ziren euskara ikasteko zentro berri profesionalizatuei. Helduen euskalduntze-alfabetatzearen plaza nagusia izan da Botxoa urteetan seguruenik, eta 1960tik aurrrerakoak kontatzen dituzten pasarteak (Xabier Peña, Euskalduntzen, Jalgi Hadi, Imanol Berriatua...) irakurtzea gomendatuko nioke HEAn diharduten edo jarduteko asmoa duten guztiei.

Edozelan ere, irakurritakoen artean deigarrienak, ezezagunenak eta aipagarrienak XX mendearen hasierakoak egin zaizkit. Bilboko institutuko euskara katedratik hasita (Azkue, Arana eta Unamonoren lehiarekin hasi zen hura), gerra aurreko mugimendurainokoak: Euzkeltzale Bazkuna, Emakume Abertzaleen Batza eta enparauen lana.

Jakin dut adibidez orain lan egiten dudan lekuaren ondo-ondoan, Bidebarrieta eta Txakur kaleen izkinan 1930 inguruan Euzko Gaztedijak euskara sustatu eta ikasteko zentro sendoa atondu zuela. Ehundaka ikasle eta egundoko giroa ei zebilen han, hitzaldiak, kantuak... Hemen ondoan, berton Bilbon.

Eta Bilboko institutuan eskolak eman zituen Joseba Altuna irakaslearen aipamen honek harritu nau, haren "modernitateak" gehien bat:

Mi opinión es que estas clases deberán ser esencialmente prácticas, haciendo porque de ellas salga el alumno todo lo euzkeldun que sea posible.

A este objeto hay que procurar no abusar de términos gramaticales y hacer que el alumno empieze a pensar y hablar en Euzkera desde el primer momento.

[...]

El profesor deber poner un gran empeño en hacer agradable el tiempo de clase. Hay que instruir deleitando. Ni mucha gramática ni mucha rigidez. El éxito de una clase de Euzkera puede depender de ello.

Este ha sido el sistema implantado y seguido por el suscrito en las escuelas municipales de Bilbao y puede vanagloriarse del éxito obtenido.

(Joseba Altunak 1920an Bilboko institutuko euskara katedraren deialdira aurkeztu zuen "Programa Razonado".)

Bertan Bilbo hemendik aurrera ezagunagoa izatea mereziko duen esamoldea dela uste dut. Ezta?

PD: Bihar, ekainak 25, Zuberogoitia anaiak izango ditugu Txurdinagan liburuaz solasean eta Mahatserriko Irakurlearen Tartearen 50. saioa ospatzen, Julen Gabiriak aurkeztuta (honek ondo ezagutzen du esamoldea). Mahatserri partera zaudete gonbidatuta beraz.

Ikasleen jaia Axularrekin

Ostegun honetan, ekainak 19, Bilboko Elkarlan euskaltegiek ikasleen jaia antolatu dute ikasturteari agurra emateko. Iaz bezala ikasleei errekonozimendua emateko jaia egingo diete, eta horrekin batera ekitaldi literario berezia ere atondu digute: Axularren Gero-ren irakurraldi etengabea.

Goizeko 8etatik arrastiko 8ak arte, Arriaga antzokiaren aurrean gure literaturan klasikoen artean klasiko izendatuta daukagun liburua entzuteko parada edukiko dugu Bilbon beraz.

Geuk ere egingo diogu ekarpentxoa ekimenari. Ustekabeko etenaldiren bat balego-edo, hutsune horiek betetzen eta luzamenduetan ez ibiltzen lagundu dezakeen zerbait. (Ahozko azterketetan ez erabili gero! ).

powered by ODEO

NNN zapaltzailea

Lehengo egunean Jon Urruxulegik euskaltegi mota berria antolatzeko proposamena egin zuen Berrian, Euskal Estatua izeneko artikuluan hain zuzen ere. Joxe Manuel Odriozolak izenburu berarekin plazaratu zuen gutunean jorratu zuen haritik tiratzen du Urruxulegik: euskal estatua eraikitzeko orduan euskarari zer balio-pisu ematen dioten alderdiek eta politikariek, euskal subjektu nuklearra...

Jonek hain zuzen ere, euskal subjektu nuklear hori eraikitzen laguntzeko modu bat proposatzen du: hutsik dauden herriak "euskaltegi" bihurtzea, euskaraz funtzionatu eta biziko liratekeen entitate lokal berriak, barnetegi modura ere funtzionatu dezaketenak...

Inoiz entzun dut halako proposamenik, hustutako herriak euskaldunekin berpopulatzea eta hala. Proposamena bitxia behintzat bada, baina ez naiz hasiko hura aztertzen. Jonek balizko euskaltegi hori deskribatzeko pasarte honetan azpimarratutakoak eman dit atentzioa:

Subentzio beharrik gabeko euskaltegi librea, idealismoaren habia, Nor-Nori-Nork sistema zigortzailerik gabeko eskola liberatzailea, euskaraz bizi leloaren praktika sozio-linguistiko plastikoa, kibutz euskaldun ez estatala, naturaren kodigoaren erresuma, euskal herria litzatekeen euskaltegia litzateke horrelako bat. Zergatik ez martxan jarri?

NNN, alde batetik euskalduntze-alfabetatzearen ikur bihurtuta (bai, Gozategiren kantua), bestetik sistema zapaltzaile baten ikurra, askatasunaren ukatzaile omen. Eta ez dakit ba, muturretik muturrerako bidaian ez ote gabiltzan..

Gogoratu dut duela hilabete batzuk Gontzal Fontanedaren Euskal Euskara liburuaz ari ginela, Gontzalen aipu hau:

Gero azaldu zen nor-nori-nork, Elvira Zipitriaren bidez. Estibalizko priorea bere ikaslea zen, nire adiskidea eta liburuxka bat idatzi zuen: Nor-nori-nork el secreto del verbo vasco.

NNN, euskal aditzaren paradigmak sailkatzeko terminologia hori, ez zuen zapaltzaile batek sortu antza, ikastola eta gau-eskoletan ziharduten irakasleek baino, frankismoaren sasoi gogorrean. Seguruenik gainera, asmo bakarra zuten orduan euskara ikasten eta alfabetatzen saiatzen ziren animosoei hizkuntzaren forma ulertu eta buruan eskemak egiteko lagungarri bat eskaintzea. Euskara ikasi eta, ondorioz, erabiltzeko tresna bat.

Ausartegia izatea da akaso, baina ikas-estrategia ez genioke deituko gaur egun? Hizkuntzaren forma interpretatzen laguntzen digun tresna, terminologia, sailkapena, deskripzioa... Ikasteko tresna edonola ere.

Neuri behintzat lagungarri suertatu zitzaidan ikasten nenbilenean, grafikoa eta argia. Euskararen aditzaren paradigma egun batzuetan lortu nuen hala ulertzea eta memoriaz ikastea. Gero hizkuntzaren formari esanahia eman behar izan diodanean, erabili alegia, eskema bat eduki dut eraikita, gauzak biziki erraztu dizkidana.

Errorea izan daiteke ikas-prozesua hizkuntzaren forman zentratzea. Horretaz uste dut aspaldi gaudela gehien-gehienok jabetuta. Hizkuntza ikasteko hizkuntza erabili egin behar da, esangura eman, elkarreragina eta hori guztia. Baina ikasteko modu "naturalenean" ere ikasten duenak hizkuntza hartu behar du hausnarketagai eta mintzagai. Irakur-entzuten duenari erreparatu, ondorioak atera, formaz pentsatu, galdetu ("Nola esaten da?"), hizkuntza "eraiki". Eta eraikuntza lan horretan laguntzeko tresnak badaude, sistematikoki baztertzea behintzat ez zait egokia iruditzen.

Aspaldian entzun nion baten bati euskara ez dela ikasten "por via axilar", liburua besapean batetik bestera eroaten dutenengatik. Ez ba! Baina basoko polena ere ez dakit transmisio bide eraginkorrena ote den.

Eta zapaldu aditzaren esanahia ez dago aditz laguntzailearen forman, subjektua eta objektuaren arteko erlazioan baino, seguraski.