ikastea

Norberaren (ama) hizkuntza

Duela hilabete batzuk Ama-hizkuntzaren nazioarteko egunaren berri eman genuen hemen. Handik gutxira ama-hizkuntzarekin lotutako proiektua proposatu ziguten (bi kontuen artean ez dago loturarik, e).

Europar Batasunak norberaren formazio osorako eta gaurko mundura egokitzeko giltzarri diren funtsezko zortzi konpetentzien zerrenda bat egin du. Hemen daukazue dokumentua (.doc formatua) in-formatzen atariaren bidez, edo, nahiago baduzue, Scribd-en ere badago.

Hauek dira zerrendako lehenengo biak:

1. Ama-hizkuntzaren bidezko komunikazioa
2. Bigarren hizkuntzen bidezko komunikazioa.

Ama-hizkuntzaren konpetentzia lantzea eskatu ziguten. Beti bigarren hizkuntzaren ikaskuntzan ibilita lehenengo momentua ohiko ebaluazio irizpideetara zoaz. Hala ere, ama-hizkuntza eta bigarren hizkuntzaren arteko aldeez pentsatzen hasita, berehala konturatzen zara ama-hizkuntzaren konpetentzia funtsean hizkuntza bera erabiltzeko gaitasuna dela. Hizkuntzaren bidez adierazpena eta elkarreragina bideratzeko gaitasuna diote han. Soziolinguistikan zabaldu den "gaitasun erlatiboa" kontzeptuaren kontrakoa: "gaitasun absolutua" edo.

Ama-hizkuntza zer den definitzeko irizpideak argi-argiak ez diren arren, wikipedian edo beste gune honetan azaltzen den bezala, hizkuntzarekin egiteko gauza garena aztertuta, segidan barruntatzen duzu gauza batzuk hobetoen egiten dituzun hizkuntza ez dela beti izaten ikasi zenuen lehenengo hizkuntza.  Horrela bada, Euskal Herrian berton adibide asko dauzkagu: egunkaria erdaraz errazago irakurtzen duen euskaldun "natiboa", edo euskaraz gehiago eta erosoago idazten duen euskaldun "berria".

Gaur, L blogean idazmena dela eta hausnarketa egin du Idoiak. Bigarren hizkuntzan ondo idazten duenik aurkitzea ze zaila den eta. Nabokov eta Conrad aipatu ditu, euren ama-hizkuntza ez zen batean idatzi zutenak. Nago hala ere, historian, eta orainean ere, Nabokov eta Conrad asko daudela (haien maila literariora heldu barik ere, eta idatzi barik ere bai).

Azken batean, zortzi konpetentzien dokumentuak dioenetik tiratuta, uste dut pertsona baten konpetentzien profil linguistikoa ez dela osatzen hizkuntza bakar bat erabilita egiteko gauza denarekin, Europako Portfolioak egiten duen grafika bere osotasunean hartuta eskumatik noraino ailegatzen den ikusita baino. Gero zein hizkuntzatan zer egiteko gauza den beste kontu bat izango da. Eta zein hizkuntzatan zer egitea nahiago den ez da soilik konpetentzia kontua izango.

Gramatika maitea

El blog de mr1b3len irakurrita: Gramática por aquí, gramática por allí....

Creo que, a veces, pensamos que viene a fastidiarnos; pero, no es así, ella siempre viene con su mejor intención. Supongo que nuestra amiga gramática no todos los días es igual; además, cambia mucho de apellido: unos días es cognitiva, otros días es normativa, explícita, implícita, cognitiva, comunicativa... Tiene tantos apellidos que una, al final, se pierde. Bueno, voy a charlar un ratito con ella porque tengo que quiero que me explique alguna cosas... Quizá, debiera registrar mis diálogos con ella...

Osorik irakurri. (Gomendatzen dizuet).

Esperientziaren konoa

Sabiduria.com-eko mezu honetan eskola sistemaren porrotaz dihardutela, Edgar Dale-ren Esperientziaren konoa izenekoaren ilustrazioa ekarri dute.

Honez gero askok ezaguna edukiko duzue, baina egiten dugunari errepasoa ematen hasteko ona da.

Datozenak

N belaunaldia [Zertzeladak]

Txelisek Zertzeladak blogean aipu eta gogoeta pare bat utzi dizkigu datorrenaren inguruan. Mlearning gora eta behera ibili ginen lehengoan, teknologiak dakarrenaz eta datorrenaz hain zuzen. Pertsonetara pasatu da Txelis, eta Francisco Muñozen bidez Pello Salaburu eta bestek egindako ikerketaren berri eman digu, unibertsitate mailako ikasketak zenbat jendek amaitzen dituen. Ondoren Gabinete de informatica eta Concepcion Abrairaren blogetan agertu den artikulurekin lotuz N belaunaldia deritzanaz dihardu.

Lehenengo kontua gurera ekarri eta galdera plazaratu digu Txelisek. Zenbatek amaitzen dute euskara ikastearen prozesua? Hau da, gurean eskola-porrota zenbaterainokoa da?

Hau jakiteko ez dakit estatistika ofizialik ote dagoen. HABEk datuak kudeatzen ditu, eta handik informazioa ateratzea ez da bereziki zaila izango. Zenbat jende pasatu da euskaltegitik? Zer ibilbide egin dute? Noraino heldu dira?

Sektorean eta erakunde publikoetan emaitzokiko kezka aspaldian zabaldu zela uste dut. SIADECOk 1996an egin zuen azterketa (Kike Amonarrizen artikulua, pdf), orduan erantzun hauek agertu ziren ikasleek espero zituzten helburuak lortu ziren ala ez galdetuta:

• Bai, nahi nuena baino gehiago: 4.0
• Bai, nahi nuena lortu nuen: 26.8
• Ez nuen lortu nahi nuena: 67.1
• Ed/ee: 2.1

Datu zaharra da, baina gogoetarako abiapuntua izan daiteke.

Aurrera begira, zer dator? Fernando eta Concepcionen artikuluetatik ideia batzuk, honelako ei dator jendea:

• Erratzeko beldur gutxiago, ez dute erantzun zuzena bilatzen,
• Multimediarako joera, ingurune elektronikoak eta teknologia behar dituzte, lagun elektronikoak ere badituzte.
• Informazio kopuru handiaren erdian murgiltzen dira, hura erabiltzeko erraztasun gehiago daukate.
• Diskurtso zatikatuak eta azalekoagoak, testualtasun eta estrukturazio gutxiago.
• Globalak, ez dute bereizketa kulturalik egiten.

Gurera ekarrita, beharbada adabaki pare bat gehitzera ausartuko gara:

• Euskararen ezagutza handiagoa (aurrekoek baino). Hizkuntzaren bisioa ez da hain afektiboa izango.
• Hizkuntza ikasteko jarduera estrukturatuak edo (Plisti-Plastak dioen modura) formalak ez dituzte hain atseginak izango.
• Besterik?

Argazkia: wormtongue

Burbuilaren estrategiak

Jarraitzen dut ELEren inguruko blogosferako kontuekin. Gaur ELE 2.0 Enseñando Español blogean burbuila inmobiliarioa dela eta ez dela klaseetan ere igartzen hasi direla, Las burbujitas inmobiliarias en clase de español mezua idatzi dute, irakurtzen hasi eta aipu honekin geratu naiz pentsatzen:

Así, no han sido raros los casos en los que nos han solicitado clases privadas para estudiantes que querían comprarse o reformar una casa en la zona y necesitaban manejar unas estrategias muy específicas (contratos, notaría, impuestos, permisos, presupuestos). Ahora con los rumores de "reajuste" o simple hundimiento del mercado, habrá que ir planeando programaciones que cubran necesidades opuestas (no de compra, sino de venta).

Grazia egiten digu inor euskaltegira etxea saltzeko edo erosteko entrenatzen etorriko dela pentsatzeak, ezta? Eta ez da tristea horrek barregura emateak? Eta ez diot etxebizitzarekin daukagun arazo tristeagatik, ez.

Gertatu zitzaidan bat gogoratu dut.

Behin udaletxera etxeko eskriturak eroan behar izan nituen hango agiriren bat jasotzeko, euskaraz dauzkat eginda, eta hango bulegoan mutil bat egon zen paperak arakatzen. Nire eskriturak ikusi, eta, ez, ez zuen aurpegi txarrik ipini, alderantziz, begiak zabaldu, niri begira, eta "Euskaraz daude!" bota zuen aho zabalik, pozarren, eta segidan berbetan hasi zitzaidan 3.-4. urratseko euskaran begiak ñir-ñir...

Hantxe eduki ninduen (eta ilaran atzetik neuzkan guztiak) apur baten. Gure euskaltegiko ikaslea izan zela jakin nuen, ikasten ibili zela baina orduan utzita zeukala, zaila zela,.. eskriturei begia kendu barik. Euskaltegitik aparte bizia dagoela konturatu izan balitz eta Mari jainkosa ikusteak edo Veleiako idazkunak aurkitzeak baino ilusio handiagoa egin zion etxeko eskritura batzuk euskaraz eginda esku artean edukitzeak.

Urrutiak eta biok seguruenik egundo pentsatuko ez genuen poztasuna ekarri genuen Bilboko udal-bulego tristera. Higiezinen munduko dokumentu mardul-triste batekin.

Etorkinaren dotorezia galdua

L (ele.inicios) blogaren bidez abanguardiako artearen munduan hizkuntza ikastearen inguruan bilbatutako obra baten eta haren autorearen gogoetaren berri aurkitu dut, La canción del inmigrante mezuan hain zuzen ere..

Dragan Todorovic idazle eta multimedia artista serbiarra da, egun Kanadan bizi da. Deep Wireless musika edo soinuaren artearen festibalean In My Language I am Smart - The Immigrant Song (Nire hizkuntzan dotorea naiz - Etorkinaren kantua) izeneko obra aurkeztu du.

Etorkina ez da soilik tokiz aldatzen, hizkuntza batetik besterako bidaia ere badago, hotsetan eta sentimenduetan zeharreko bidaia, bestea baino luzeagoa eta ez samurragoa sarritan. Hori da piezaren ardatza.

Todorovicek kontatzen du zelan Kanadara heldu zenean bere ingelesa Hollywoodek eta R&Rak taiututako ingelesa zen, zikua eta zatarra, eta hala agertzen zen hangoen aldean (edo berak behintzat hala sentitzen zuen). Bere hizkuntzan (serbieraz) dotore agertzeko gauza zen, baina ingelesez zatarra. Frustrazioa eta amorrua ibiliko ziren hor nonbait.
Hemen haren berba batzuk (itzulpena neurea da, kontuz beraz).

(hizkuntza ikasten denean) Ikasten den esanahia azalekoa da. Soinuak hitza testuinguruan jartzen ditu, baina adierazpenaren ñabardura sakonagoak ez dira ikasten.(...) Serbieraz artearen aditua nintzen, nire hizkuntza berrian polizia zatarra besterik ez.
Zer-Nongoa naiz azken batean esperientzia honen ostean?
Hizkuntza ikastea ez da hain sinple eta biribila: lehenengoz, hizkuntza ez da bere osotasunean atzematen, aitzitik, hitz arrotzen sorta bat jartzen da norberaren ama-hizkuntzaren gainean. Ezinbestean, mutazio batean murgildu behar dugu, aldi berean mingarria eta pozgarria den mutazioa. Pieza etorkinaren esperientzia horren esplorazioa da.

Hemen eta hemen daukazue obra entzungai (Real Player).

Gustatu zait gogoeta, hizkuntz-etorkinaren figura gehien bat... Hizkuntza ikastea bidaia/emigrazio mutazio bezala sentitu duzue inoiz?

Balio erantsiko zerbitzuak

HABE aldizkarian argitaratu dute Mondragon Linguaren zerbitzuei buruzko artikulua. Ikasbilen dokutekan daukazue irakurgai:

Balio erantsiko zerbitzuak euskara-ikaslearentzat: Mondragon Lingua euskaltegien apustua

Mondragon Linguaren webgunean azaldu dira zerbitzu hauek aspaldian, baina egia esanda, artikulua irakurri arte ez diot erreparatu zerbitzuen eskaintza horri. Hauek aurkitu ditut eskaintzan:

• Lingua bazkariak: irakaslearekin bazkaltzeko aukera ematen zaie bertako ikasleei, praktikatzeko, baita aurrez aurreko eskolaren bat ordezkatzeko. Gogora etorri zait duela aste batzuk aipatu genuen Galeseko lehiaketa. Ideia bitxia dirudi lehenengo batean, baina gogoratu zenbat bazkari-afari-txikiteo-parranda egin ohi ditugun ikasleekin bestela. Eskaintzan sartu dute hauek, besteoi lotsa emango liguke akaso horrelakoak saltzea?
• Txat-ak. Astero, irakasle baten gidaritzapean antolatzen ei dira.
• Mp3en deskarga. Idatzizko testuen grabazioak dira dirudienez. Ebakera praktikatzeko.
• Grabatutako eskolak. Ez dakit aurrez aurreko eskolen grabazioak ala berariaz atondutakoak diren. Hauek ere aukeran ematen zaizkie aurrez aurreko eskoletara joan ezin direnei.
• E-posta bidezko ikasgai laburrak, "hizkuntza-pilulak" deitzen diete eurek. Ikasgai osagarriak dira antza. Ikasleari astean behin e-postara bidaltzen zaizkionak.

Zerbitzu hauek guztiak ikaslearentzat hautazkoak dira eta matrikularen prezioarekin batera ordaintzen dira. Honekin batera deigarria da hartzen duten konpromisoa. Behin ikastaroaren epea igarota, eta ikasleak egin behareko ahalegina egin arren ez badu xede-mailara heldu, doan jarraitzeko aukera ematen zaio harik eta maila hori erdietsi arte.

Mondragon Lingua teknologia berrietan ardaztutako hizkuntz-ikaskuntza eskaintzen du, euskararen irakaskuntzan Bai&By izan zen aintzindaria honetan. Honakoak, ez dakit zehazki zergatik, ez dira euskaltegiaren kontzeptu klasikoan sartu ohi. Baina aitortu behar da berrikuntza ekarri dutela gure mundu honetara, eta gutxi-asko gauzak berplanteatzeko beharra gogorarazten digute guztioi.

Nire partez hausnarketatxo pare bat:

• Balio erantsiko zerbitzuak denok eskaintzen ditugula esango nuke. Baina, edo ez ditugu aintzat hartzen eskaintza zabaltzeko orduan, edo ez ditugu serioski garatzen, edo zerbitzutzat hartu beharrean aukera osagarritzat-festibotzat hartzen ditugu sarri. Serioa eta "saldu" litekeen bakarra "klasea" baino ez da?.
• Lerro estu batean mugitzen ohitu gara, talde bat-irakasle bat-maila bat-ordutegi bat-gela bat-programa bat korrelazio batean sartuta, gero eta zailagoa dena aurrera eramaten. Hortik irteten dena "autoikaskuntza" etiketaren barruan sartzeko joera daukagu, baina uste dut beste zerbait dela, eskaintzaren indibidualizatzea eta, aldi berean modularizatzea eskaintzen zaigu, hau da, zerbitzu monolitikoa barik, zerbitzuen aukera ugariagoa eta norberari egokituagoa. Ez dut uste honek eskola partikularrak eskaintzea esan nahi duenik, hizkuntza ikasteko ahalik eta aukera gehien ematea (edo nahastea) baino: taldeka edo-eta bakarka, instrukzioa edo-eta praktika, aurrez aurre edo-eta urrunekoan, papera edo-eta ordenagailua, ikasgelan edo-eta jantokian,...
• Iritzia eduki dut sarri teknologia berriek ez dutela ezer konpontzen aplikazio didaktiko egokirik gabe. Ikusi ditudan teknomaterial batzuek inpresio horixe eman didate: didaktikoki ez dutela ezer aportatzen. Baina argi dago ezin garela sartu tradizionalismo anti-teknologiko batean, teknologia aurrera doa, eta ikasleak ere konturatu dira. Sinestu nahi nuke teknologia gehien erabiltzen duenak barik, teknologiari erabilera egokiena ematen dionak edukiko duela arrakasta gehien.

Edozelan ere, honako albisteak ondo etortzen dira hamabost minutuko gloriako unea pasatu dela eta aurrera egin behar dela gogoratzeko.

Egonaldiak Familia Euskaldunetan 2007

Ikasbilen irakurrita:

Egonaldiak Familia Euskaldunetan 2007 

Abian da Egonaldiak Familia Euskaldunetan egitasmoaren 2007ko ekitaldia. Parte hartu nahi duten familiek apirilaren 20a arteko epea dute izena emateko. Ikasleentzako epea maiatzaren 2tik 31ra bitarteko epea dago.

Egonaldiak Familia Euskaldunetan programak bere webgunea dauka:

http://www.egonaldiak.net

Han informazio gehiago dago:

Programa honen bidez, euskara ikasten edo hobetu nahian, nahiz bertako euskalkia ezagutzeko asmotan dabilen pertsonari familia euskaldun batean hilabete bat edo bi pasatzeko aukera emango zaio (uztailean, abuztuan edo irailean) eta, aldi berean, herri euskaldunen bizimodua eta ohiturak ezagutzeko parada ere emango zaio.

Epeak

Familientzat: Martxoaren 12tik apirilaren 20ra
Ikasleentzat: Maiatzaren 2tik 31ra

Informazio gehiago:

• Familiak: http://www.egonaldiak.net/famili.htm
• Ikasleak: http://www.egonaldiak.net/ikasle.htm