teknologia

Ekfrasia

Jaietan gabiltza auzoan, lanetik eta Karrajuko kontuetatik deskonektatuta nabil egunotan, hala ere, lehengo egunean bertotik hasi ginen hitzordua ipintzen Patxo Landa auzokidea eta biok trago batzuk egin eta sarea, webdosazero eta teknoendredoen gainean ere zeozer botatzeko, eta Santutxutarrok sasoi honetan Basarrate inguruan jarduteko ohi baino erraztasun handiagoa edukitzen dugunez, hantxe suertatu ginen biok (eta beste hainbat ere bai).

Patxok Getxo Ikasblogak-erako idatzi zuen mezuan bota zuen ideia bati bueltak ematen nenbilen aspaldian, hitz baten ingurukoa: écfrasis, eta haren galdera egin nion, baita hark azaldu ere. Ortuellako instututuan dabil Patxo, handik BerrIKetan bloga ehuntzen dabiltza aspaldion, zarata handiegi barik esperientzia politak erakutsi dizkigute handik, baita Patxok berak kontatu ere.

Total, écfrasis horren bueltan (ekfrasia euskaraz?) berbetan hasi, eta, zer nahi duzue esatea? Helduei hizkuntzak irakasten gabiltzanontzat Patxoren proposamena buelta bat baino gehiago emateko modukoa iruditu zitzaidan. Hona hemen haren hitzak.

Empecemos pidiéndoles modernas écfrasis (descripciones y comentarios de obras visuales) de vídeos, fotos y  presentaciones de cualquier tipo. Se evitará con ello que la Red se llene de repositorios mudos de fotografías personales, de vídeos favoritos sin comentario alguno, de presentaciones ñoñas de PowerPoint virales, de chats vacíos y engañosos…Posteriormente, podremos  pedirles cualquier  ejercicio lingüístico o literario.

Zer ondorio atera duzue zuek?

Tailerrak 2.0

Euskal Herria 2.0 jardunaldietatik sortuta, ekimen interesgarria plazaratu da, Tailerrak 2.0. Formazio teknologikorako aukera polita uztailean.

Hemen daukazue programa:

• Wikipedia. uztailak 16. Arrasaten.
• Ubuntu/software librea. uztailak 18. Larrabetzuko Hori Bai gaztetxean.
• Podcasting/irratigintza. uztailak 19. Bilboko Kafe Antzokian.
• Blogak/web 2.0 Uztailak 21. Gasteizko Saregunen.
• Bideogintza. Irailean. Iruñean.

Honez gain, tailer gehiago proposatzeko edo eskaintzeko aukera ere ematen dute wikian. Formatu irekia eta partehartzailea garatu nahi da. Bidea oso interesgarria eta jendea interesgarriagoa.

Niri parte hartzeko gogoa eman didate. Lastima, oraingo datak!

Mobile

Duela gutxi PDA erosi dut, norberaren renta per capitak ez du ematen portatila edo smartphonerako, eta gutxiagorekin konformatu behar izaten da, eta egia esanda, ez da askoz gutxiago gaurko PDA hauek eskaintzen dutena: pantaila taktila, wifi-a, audio grabazioa, bideoak, GPSa... 300 euro baino gutxiagotan ez daukazu patrikeran trasto makala.

Wifi sareak erabilita interneten nabigatzeko aukera ematen du besteak beste, hori bai, pantaila txikian eta "mobile" nabigatzaileen murriztapen guztiekin. Hala ere, gero eta gehiago dira mobile bertsioa eskaintzen duten guneak, hemen daukazue nik erabiltzen ditudan batzuen zerrendatxoa:

• Google mobile
• IGoogle
• Google Reader
• Google Calendar
• Netvibes
• Todoist
• Box.net
• Flickr

Askoz gehiago daude, sarean bilatu eta erraz asko aurkituko dituzue.

Interesgarriena poltsikoan daroazun gailu horrekin hainbat gauza kontsultatu ahal izatea: e-posta, rss-ak, agenda, oharrak...

Euskaraz erabiltzen ditugun zerbitzu eta webguneetan mobile bertsio gutxi aurkitu ditut hala ere. Sustatu, Zabaldu edo Eitb24 adibidez interesgarriak dira gailu mugikor batetik irakurtzeko.

Karrajuaren mobile bertsioa ere egin daiteke. Drupal-en tresna batzuk daude horretarako, baina sistema errazagoa aurkitu dut, aspaldian erabiltzen dugun Xfruits zerbitzua, RSS jarioak konbinatu eta formatu desberdinetara pasatzeko konpletoenetako bat. RSS to mobile tresna erabilita bertsio pare bat atondu ditut:

• Karrajua.org-ena: http://xfruits.com/bontxi/mkar. Karrajuan publikatzen dena.
• Klaserakoak: http://xfruits.com/bontxi/mklase. Klaserako.karrajua.org-eko agregatzaileak publikatzen duena. Honen bidez mugikorretik Ikasbilen azkenak kontsultatu daitezke.

Ez dira gogoratzeko moduko helbide erraz-errazak, baina PDA edo sakeleko batetik irakurtzeko grina badaukazue, hor daude.

Dena dela, gogoratu wifia erabiltzeko aukera badaukazu wi-fia aurkitu behar duzula, eta mugikorrarekin bazabiltza WAP, GPRS edo 3G erabilita konektatu behar da sarera (kontuz mugikorren konexio tarifekin!!!).

Eta zeuen blog edo webgunearen mobile bertsioa egin nahi baduzue, hor daukazue modu erraza.

Bideoa, sare sozialak

Aurrekoan Common Crafts-eko Lee LeFever-ek wikien izaera erabilera azaltzeko prestatu zuen bideo didaktiko dibertigarria aipatu eta Dotsub-en azpitutulak euskaratu ere egin genituen.

Gerora Mutilmediako Arkaitzek RSS in Plain English euskaratu zuen.

Hirugarren bat egin dute, Social Networking in Plain English (Sare sozialak ingeles errazean). Hemen daukazue:


Ingelesezko jatorrizko bertsioari "Basque" izan da azpitutuluak ipintzen lehena, gure atzetik Thaira itzultzen hasi dira. (DotSub-ek itzulpena zuzentzeko aukera ere ematen du)

Sare sozialen kontu hau indarra hartzen hasi da AEBetan dirudienez, gurean ez hainbeste.

Beharbada, lehengo egunean BBOn komentatu ziren kezketakoren baterako irtenbideren bat zirriborratu digu honek.

Moodle Moot

Moodle Moot hasi da. Berriro geratu naiz joan barik, baina bada jarraipena egiteko modua. Josi Sierra Komunikazioaren ikasle nekaezina blogetik komunikazio eta ponentziak bideoan zabaltzen hasi da. Hemen daukazue lehenengoa, Daniel Gutierrez software libreaz:

BBOren haritik, ideiak

Lehengo astekoan ideia batzuk bota ziren han eta hemen. Funtsean, Josuk ederto laburtu duen legez, adar bi: Ikasleei begira zer? Eta irakasleoi begira zer?

Ideien bila hasita, saiatuko naiz inspirazio iturri batzuk zerrendatzen: aukerak, ereduak, tresnak....Zeuek osatzeko edo borobiltzeko.

Ikasleek zer behar/nahi lezakete?

Bi gauza posible: ikasteko baliabideak eta praktika.

Ikasteko baliabide iturri oparoa daukagu Ikasbilen adibidez. Ikasleak zer gehiago, edo beste zer behar luke? Ez dakit galdera honi argi erantzuten. Ikasleren bat badabil hemen inguruan berak pistak ematea eskertuko genuke. Interneten zeren bila ibiltzen zarete?

Pista modura edo, Karrajuan berton klaserako baliabideak atalean EGA eta ariketak dira gehien bilatzen direnak. Ez dakit bilatzaileak ikasleak ala irakasleak diren hala ere.

Praktika bideratzeko sare sozial moduko batzuek funtzionatzen dute beste hizkuntza batzuk praktikatzeko. Hemen dauzkazue nik orain arte del.icio.us-en batu ditudanak. Euskara praktikatzeko ere balio dezakete? Nire ustez hortik pista asko hartu daitezke, eta praktika eta hobeto dakienarekiko komunikazioa izan daitezke ikasleen eskakizunak.

Irakasleak

Irakasleok "klasean zer egin?" galdera hori sozializatzeko bideak aurkitu behar ditugula, eta lehengoan formatoei eta behar izanei buruz bota zirenak aintzat hartuta.

Norberaren materialak zabaltzeko bideak

Testuak. Bota dezagun gehienok testuen edizio eta maketazio programak erabiltzen ditugula: Word, Open Office edo, ausartenen kasuan QuarkXpress edo Freehand-en moduko maketazio eta diseinu programak. Sortzen diren artxiboak ez dira sarean argitaratzen errazak, html-ra ekartzea konplexua izan daitekeelako, edo artxibo handiak sortzen direlako. Horrezaz gainera, paperean inprimatu behar izaten dugu gehienetan. Bide posibleak:

• Testu horiek PDFra ekarri. Gehien bat maketazio programa konplexuekin egindakoak. Horrela formatu bateragarritasuna ziurtatuko genuke. Hala ere, editatzeko aukera asko ere galtzen dira. Honetarako baina, oso soluzio interesgarria Scribd izan daiteke. PDF fitxategiak gorde, erakutsi eta .doc formatuan jaisteko aukera ematen du. Hau editatzeko edo moldatzeko moduak izan daiteke, egia da konbertsioan irudiak galtzen direla, baina testuak nahikoa ondo eskuratu daitezke horrela. Scribd-en aukera interesgarria bestalde, fitxategiak blog edo webgune batean txertatzearena da. Eta, zer esanik ez, word dokumentuak ere konpartitu daitezke han.
• Dokumentuok sarean eskura ipintzeko, bestalde, disko gogor birtualak ditugu ugari han eta hemen. Ale pare bat botatzearren: box.net, xdrive, fabrik... Askoz gehiago daude, eta guztiek ematen dute aukera fitxategiak konpartitzeko. Beraz, ez dut uste, zabaldu nahi izanez gero, geure testuak (materialak, ideiak...) zabaltzeko oztopo handirik dagoenik.

Media fitxategiak. Audio eta bideo fitxategiekin egiten dugu lan gero eta sarriago. Kasu honetan, beharbada, arazo larriena ez da izaten sarean nola konpartitu, disko gogor birtualek honetarako aukera ere ematen digute adibidez, edo P2P sareek ere bai, zer esanik ez podcast-ak egiteko zerbitzuak. Hori fitxategiok dagoeneko nonbait gordeta ez daudenean (Ikasbilen adibidez).

Hala ere, kontuan hartuta, gaur egun oraindino teknologiaren bidezko ikas-ereduak (autoikaskuntzaren ingurukoak adibidez) ez direla ohikoena izaten, arazoa eskola presentzialean erabiltzeko orduan etortzen da. Audio fitxategiekin egia esanda, ez da arazo handirik izaten, mp3 formatua zabaldu denetik sarritan kopiatu baino ez da egin behar izaten. Bideoa izaten da konplexuagoa. Youtube-ren moduko guneetatik bideoak jaistea, oraindik orain, ez da samurra izaten, eta klaseratzea gatxagoa, kalitate minimo batekin behintzat. Konponbide posibleak:

• Ordenagailu eramangarriak erabiltzea. Edukiz gero errazena, baina badakit hau oraindik ez dagoela guztion eskura. Gainera, ordenagailu eramangarrien pantailak ez dira izaten hamabost lagunek batera ikustekoak. Eta bideo-proiektorea ez dago oraindik euskaltegi guztien horniduran sartuta.
• DVDak erabiltzea. Edizio lana egin behar da, eta, denboran baino ez bada ere, luze jotzen du eta, gainera, abilidade tekniko apur bat behar izaten da. Egin ahal da, baina konplexu samarra suertatu daiteke.

Ez zait soluzio errazagorik bururatzen bideoak zabaltzeko. Ez da arazo samurra, baina, egia esanda, beharbada, hain larria ere ez da, jakinda, adibidez, dagoeneko badabiltzala bideo bildumak euskaltegietan (Ikasbilena kasu). Beharbada bideoak ikusteko modua aldatuta ere aukera berriak zabaldu daitezke, hau da, taldekide guztiek ikusi behar dute bideoa elkarrekin eta aldi berean derrigor? Ez dakit ba, beste aukerarik?

Laburbilduz, irakasleok konpartitzeko uste dut baditugula aukerak eta tresnak sarean. Akaso arazo handiena gure ideiei eta jarduerei forma emateko eta zabaltzeko lana hartzearena izan daiteke. Motibazio hori emateko seguruenik, sareak (irakaslearena, ez sare informatikoak) zerbait aportatu behar dio norberari: tresnak, baliabideak, egin duena hobetzeko ideiak, talde-sentimendua, edo, besterik gabe, bere lanagatiko eskerrak.

Wikia, azalpen erraza

Zabaldu.com-era bota du albistea Txopik: Wikiak nola dabiltzan azaltzen duen bideo bitxi bat. Eta halaxe da, wikiak erabiltzeko errazak baina zer diren azaltzeko zailak direla bideo benetan didaktikoa topatu dugu Plugin <em></em> Not Found gunean: Wikis in Plain English. Hizkuntza batzuetan bertsio bikoiztua ere eskaini dute dotsub-en.

Hemen daukazue euskarazko azpitutuludun bertsioa:

RSSari buruzko beste bat ere badaukate: RSS in Plain English (Plugin <em></em> Not Found).

Honekin baten bati duda geratzen bazaio, azaltzeko modu bakarra okurritzen zait. Egitea. Yeaaaah!

Bide batez, inor animatzen bada euskaratzen Plugin <em></em> Not Found-en kontua zabaldu eta itzultzen hasi baino ez du egin behar.

Blogak, Moodle eta enparauak

Txelisek kontu hau plazaratu zuen atzo: Moodle vs. blogak.

Asko gara momentu honetan tresna bi hauek erabiltzen ari garenak. Batzuetan lana bikoizte sortzen du eta ezin egin aurre, beste hainbatetan, esparru biei. Bataren ala bestearen aldeko apustua egin behar al dugu? Zein baztertu? Biei eutsi.

Berton hausnaketa honen erreferentzia ere eman zigun.

Gaur, Planeta Educativoren bidez beste honetara heldu naiz: Fugacidad de los blogs educativos. Berton edublog delakoen bizitzaz egin den ikerketa baten iruzkina egin digute.

Ondorio nagusia: edublogen bizitza bestelako blogen aldean askoz laburragoa dela. Kompass-en iruzkinean ideia interesgarri batzuk:

• Blog asko perspektiba gehiegirekin abiatzen dira.
  
• Bloga zer den eta zelan dabilen ondo jakiteaz gainera, oso argi eduki behar da zertarako erabiliko dugun eta etekina zelan atera. Planteamendu didaktikoetan dago sekretua, eta abilezia teknikoan soilik.
• Blogak ez dira bizirauteko pentsatu ohi.

Moodle-n kasuan ez dakit halako azterketarik egin den, baina lehenengo ideia bietako arrisku berdinak eduki ditzake. Nire partetik, ez naiz inori zer egin behar duen esateko zale baina aholku pare bat ematen ausartuko nintzateke:

• Ikaskuntzaren munduan bazabiltza, lehenengo pentsatu behar duzuna zer, nork, nola eta noiz ikastea nahi duzun da, gero etorriko dira tresnak.
• Erabiltzen duen jendeak, denok hasiberriak izanda, lantzean behin euren lana erakusteaz gain (blogak, moodle plataformak...), hori dena antolatzeko prozesuaren berri ematea estimatuko lukete hasiberriagoek: pausoak, baliabideak, arazoak, egokitzapenak...
  
• Ikasteko eta aukera egokienak aurkitzeko bide ona dabilen jendearengana jotzea da: euren lanak ikusi, galdetu, norberaren esperientzia kontatu...
  

Eta nik, ahal dudan guztietan egiten dudan bezala, gorantza dabilen kontzeptu bati erreparatzea gomendatuko nuke: interneteko sare sozialak.

Amaitzeko, dena irakurtzeko umorea eduki baduzue, pelikulatxoa sari: